Skip to main content
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Saoire sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitreacha PEIG.ie – Ríomhphost & WhatsApp
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
10 bhFáth le Clárú don Eolaire Gnó
Tacaíochtaí ar fáil do ghnóthaí
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
An Ghaeltacht
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Féilte
Seachtain na Gaeilge le Energia
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
An Chaint
Oifigigh Gaeilge i bhFeidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS)
7 dtreoir le bheith níos sábháilte ar líne
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i Scoileanna Béarla
Ranganna
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Straitéisí Gaeilge ó Thuaidh is ó Dheas
Seirbhísí ar fáil as Gaeilge
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
An Coimisinéir Teanga
6 fhorbairt teicneolaíoctha atá ó chainteoirí na Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Folúntais
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
CV Samplach Gaeilge
Ag lorg poist leis an nGaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Ceisteanna Coitianta
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Saoire sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitreacha PEIG.ie – Ríomhphost & WhatsApp
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
10 bhFáth le Clárú don Eolaire Gnó
Tacaíochtaí ar fáil do ghnóthaí
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
An Ghaeltacht
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Féilte
Seachtain na Gaeilge le Energia
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
An Chaint
Oifigigh Gaeilge i bhFeidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS)
7 dtreoir le bheith níos sábháilte ar líne
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i Scoileanna Béarla
Ranganna
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Straitéisí Gaeilge ó Thuaidh is ó Dheas
Seirbhísí ar fáil as Gaeilge
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
An Coimisinéir Teanga
6 fhorbairt teicneolaíoctha atá ó chainteoirí na Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Folúntais
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
CV Samplach Gaeilge
Ag lorg poist leis an nGaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Ceisteanna Coitianta
<div-class="credit-tuairisc"></div>-anois-is-aris-thaibhseofai-duit-go-bhfuil-splanc-anama-fos-i-muintir-na-gaeltachta

Anois is arís thaibhseofaí duit go bhfuil splanc anama fós i muintir na Gaeltachta

| Daithi De Mordha |

Tá scata den ‘olagón Duileargúil’ fé mar a thug an Cadhnach air le clos le blianta beaga anuas (agus riamh anall b’fhéidir) i dtaobh shaol agus phobal na Gaeltachta, ach ní gan chúis é.

Tá sé deacair gan géilleadh do ‘dhioscúrsa an éadóchais’ babhtaí, nuair a bhíonn siopaí agus oifigí poist á ndúnadh timpeall orainn, nuair a bhíonn seirbhísí agus áiseanna á gceilt ar mhuintir na Gaeltachta, agus nuair a chuireann rialacha pleanála scaipeadh na mionéan ar bhundúchasaigh na háite amach os na pobail as ar fáisceadh iad agus ina dtángadar chun coinlíochta.

Ní bheimid ann in aon chor fé cheann cúpla bliain nó trí, mar phobal nó mar phobal teanga, de réir dealraimh. An tslí a bhfuil rudaí ag dul fé láthair, ní bheidh scoil nó tábhairne nó oifig phoist nó pílear laistiar de Thrá Lí nó den nGaillimh nó de Leitir Ceannainn sara i bhfad.

Ach ar a shon san is uile, tarlaíonn rudaí anois is aríst a thugann dóchas duit go bhfuil splanc anama fós i bpobail iomadúla na Gaeltachta. “Táthar ag rá liom ó bhí mé aon bhliain déag go bhfuil an Ghaeilge agus pobal na Gaeilge marbh,” a dúirt an Teangeolaí James McCloskey in 2001, ‘Ritheann sé liom gur bríomhar fuinniúil an marbhán í.’

Bhuel tá iarrachtaí sa treis thuaidh i bparóiste na Cille fé láthair, d’iarraidh an dífhibrileoir a chur i bhfearas ar ucht an chorpáin agus é a chur ag rince seite aríst.

Le cúpla seachtain anuas, tá dhá chruinniú poiblí eagraithe ag dhá choiste pobail éagsúil, agus iad d’iarraidh rudaí a chur chun cinn a dhéanfadh leas agus áis don bpobal ansan. Buaileadh dhá bhuille ar an bpobal ansan le bliain anuas, nuair a dhún oifig phoist Bhaile na nGall agus Siopa Grósaera Tigh a’ Phoist ar an mBóthar Buí, i ngiorracht cúpla mí dá chéile. D’fhág san paróiste na Cille agus paróiste Mórdhach gan siopa gan oifig phoist.

Bhí cruinniú ag Coiste Forbartha an Phobail san ionad pobail ar an Muirígh le déanaí, chur Plean Forbartha atá curtha le chéile do cheantar Bhaile na nGall, na Muirí agus an Bhóthair Bhuí a chur ar shúile na ndaoine. Tá nithe fiúntacha sa phlean, agus suim ag an bpobal ann, ó bhí an-slua de mhuintir na háite cruinnithe san ionad pobail chun an plean a phlé, agus bhí an dara cruinniú poiblí ina dhiaidh sin. 

Sna sála ar an gcruinniú sin bhí ceann eile i gclubáras Chumann Caide na Gaeltachta i nGallaras, cruinniú a d’eagraigh Coiste Thigh an Phobail.

Tá an coiste seo d’iarraidh siopa agus ionad pobail a fhorbairt sa pharóiste, agus iad suite meáite ar a leithéid a bhunú san ionad pobail ar an Muirígh.

Is cosúil go gcreideann an pobal thuaidh go bhfuil dealramh lena gcaint, mar go raibh os cionn daichead duine ag an gcruinniú sin chomh maith, agus a lán tacaíochta léirithe ag scata don dtogra. Dar leis an gcoiste, d’fhéadfaí an siopa a rith ar bhonn pobail, neamhbhrabúis, le hoibrithe deonacha i bhfeighil na háite. Ina theannta san, tá sé i gceist acu spás a chur ar fáil ann do sheirbhísí a bheadh ó mhuintir na háite, ar nós seirbhísí gruaigeadóireachta (tá a fhios aige Dia go mbeidh thiar ar aon ghruagaire a bheadh ag brath ar mhaolaí ar mo nós chun cúpla pingin a thuilleamh in Ionad na Muirí).

Dúnadh oifig phoist agus siopa Dhún Chaoin i 1996, agus ó shin bíonn ar mhuintir an pharóiste dul ó dheas go Fionn Trá nó ó thuaidh ar an mBuailtín le braon bainne nó bullóg aráin a fháil. Táimid dulta i dtaithí air, ach an locht is mó atá ar an scéal ná gur ionad tionóil a bhí sa tsiopa, áit go mbuaileadh daoine lena gcomharsana. Murach tigh an óil agus/nó tigh Dé, ní bheadh muintir an pharóiste ag bualadh lena chéile ó cheann ceann na seachtaine.

Plean fiúntach é seo atá ag Coiste Thigh an Phobail, agus go deimhin bheadh dealramh leis mar phlean mura mbeadh ann ach go léiríonn sé go bhfuil pobal na Gaeltachta sásta a gcosa a chur i bhfeac agus luí amach orthu féin chun seirbhísí riachtanacha a bhaint amach. Ní raibh faic le clos nuair a dúnadh Oifig Phoist Bhaile na nGall agus Siopa Johanna ach an t-ochlán, ach léirigh feachtas mhuintir Bhaile an Sceilg lena n-oifig phoist a choimeád go mbíonn rath san áit ina mbíonn feachtas láidir pobalbhunaithe.

Níl le déanamh ag an bpobal anois, ach tacú leis na hiarrachtaí atá á ndéanamh anam a chur thar n-ais sa phobal.

Níos mó
Nuacht – Tuairisc.ie | Daithí De Mórdha