Deir an Taoiseach Leo Varadkar go mbeadh sé “cineál seafóideach” duine a chur ó dhoras agus post a fhágáil folamh toisc gan aon Ghaeilge a bheith aige.
Phléigh an Taoiseach ceist an bhille Ghaeilge nua inniu ag a chruinniú deireadh bliana le comhfhreagraithe polaitíochta Theach Laighean. Agus ceist a chuir comhfhreagraí Raidió na Gaeltachta, Mícheál Ó Leidhin, air á freagairt aige, dúirt an Taoiseach gur mhaith leis go mbeadh an bille teanga conspóideach achtaithe le linn an chéad leath de 2020.
Cé go ndúirt an Taoiseach go ndéanfaí aon leasuithe “fiúntacha” ón bhfreasúra a mheas sa bhliain nua, dúirt sé go gcaithfí aird a thabhairt ar an imní a léirigh an Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe agus ranna agus forais eile faoin deacracht a bhainfeadh le príomhchuspóir an bhille a bhaint amach.
Tá easaontas idir páirtithe an fhreasúra agus an Rialtas faoi fhiúntas an bhille a foilsíodh le déanaí, go háirithe mar gheall ar an easpa spriocamanna agus sonraí cinnte faoi dhualgais ann. Dheimhnigh an Taoiseach inniu gur chuir ranna eile go láidir i gcoinne cuid de na moltaí a bhí ann maidir leis an reachtaíocht nua a bhfuil sé mar sprioc aici go mbeadh 20% d’oibrithe sa tseirbhís phoiblí ina nGaeilgeoirí uair éigin amach anseo.
“Is cinnte go raibh roinnt imní agus agóidí ag an Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe mar a bhí ag ranna rialtais agus ag forais eile mar gurb é a dtuairim nuair atá sé deacair daoine a earcú ar aon nós, gur deacra fós a bheidh sé má shocraítear go gcaithfidh 20% d’earcaithe a bheith ina nGaeilgeoirí.
“Ní fhéadfaidh mise neamhaird a thabhairt ar an imní sin, agus níor stuama an mhaise dom a dhéanamh. Tráth a bhfuil sé deacair daoine a earcú de bharr lánfhostaíocht a bheith sa tír seo, feictear dom go mbeadh sé cineál seafóideach duine a chur ó dhoras agus post a fhágáil folamh toisc gan aon Ghaeilge a bheith ag an duine sin.
Na sceana á ngéarú sa Dáil do bhille ‘lag’ teanga
Cad atá sa bhille teanga nua agus cén difear a dhéanfaidh sé do phobal na Gaeilge?
“Is léir mar sin go gcaithfear an rud seo a dhéanamh i gceart agus an bhéim a chur ar Ghaeilgeoirí a earcú do na poist sin sa líne thosaigh ina mbítear ag déileáil le daoine a bheadh ag plé leis an Rialtas i nGaeilge,” arsa an Taoiseach.
Cuireadh i leith an Rialtais sa Dáil an tseachtain seo go bhfuil “praiseach” déanta acu den bhille teanga tar éis dóibh “ocht mbliana a chaitheamh ar gor air”.
Deir an Rialtas gur “ré úr don Ghaeilge” atá sa bhille atá le leasú a dhéanamh ar an acht teanga, ach deir an freasúra gur údar mór “díomá” atá ann.
Ag labhairt dóibh le Tuairisc.ie, dúirt mórpháirtithe an fhreasúra go léir go raibh “díomá” orthu faoin mbille nua a d’fhoilsigh an Rialtas an tseachtain seo caite agus thug siad le fios go mbeadh leasuithe suntasacha á mholadh acu ina leith.
Fágann seasamh an fhreasúra agus baill choiste Oireachtais na Gaeilge go ndéanfar an bille a leasú i dTithe an Oireachtais chun, mar shampla, go mbeidh spriocam luaite leis an bplean earcaíochta ann, leasú a dhealraíonn sé atá curtha as an áireamh ag Aire Stáit na Gaeltachta agus a chomhghleacaithe rialtais.
Meastar go bhféadfadh go bhfágfadh an t-easaontas idir an rialtas agus an freasúra faoi fhiúntas an bhille go gcuirfear moill ar an mbille i dTithe an Oireachtais agus gur ar éigean a bheidh sé achtaithe roimh an olltoghchán atáthar ag súil leis an bhliain seo chugainn.
