Skip to main content
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Saoire sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitreacha PEIG.ie – Ríomhphost & WhatsApp
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
10 bhFáth le Clárú don Eolaire Gnó
Tacaíochtaí ar fáil do ghnóthaí
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
An Ghaeltacht
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Féilte
Seachtain na Gaeilge le Energia
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
An Chaint
Oifigigh Gaeilge i bhFeidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS)
7 dtreoir le bheith níos sábháilte ar líne
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i Scoileanna Béarla
Ranganna
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Straitéisí Gaeilge ó Thuaidh is ó Dheas
Seirbhísí ar fáil as Gaeilge
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
An Coimisinéir Teanga
6 fhorbairt teicneolaíoctha atá ó chainteoirí na Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Folúntais
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
CV Samplach Gaeilge
Ag lorg poist leis an nGaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Ceisteanna Coitianta
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Saoire sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitreacha PEIG.ie – Ríomhphost & WhatsApp
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
10 bhFáth le Clárú don Eolaire Gnó
Tacaíochtaí ar fáil do ghnóthaí
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
An Ghaeltacht
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Féilte
Seachtain na Gaeilge le Energia
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
An Chaint
Oifigigh Gaeilge i bhFeidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS)
7 dtreoir le bheith níos sábháilte ar líne
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i Scoileanna Béarla
Ranganna
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Straitéisí Gaeilge ó Thuaidh is ó Dheas
Seirbhísí ar fáil as Gaeilge
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
An Coimisinéir Teanga
6 fhorbairt teicneolaíoctha atá ó chainteoirí na Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Folúntais
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
CV Samplach Gaeilge
Ag lorg poist leis an nGaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Ceisteanna Coitianta
<a-href="https://tuairisc.ie"-class="credit-tuairisc"-target="-blank"-rel="noopener"></a>-‘ceannaire-cumasach-tuisceanach-cinealta’-–-padraig-o-haolain,-iarcheannasai-udaras-na-gaeltachta,-ar-shli-na-firinne

‘Ceannaire cumasach tuisceanach cineálta’ – Pádraig Ó hAoláin, iarcheannasaí Údarás na Gaeltachta, ar shlí na fírinne

Tá Pádraig Ó hAoláin, iar-Phríomhfheidmeannach Údarás na Gaeltachta, tar éis bháis.

Cumadóir amhrán ab ea Pádraig Ó hAoláin chomh maith agus i measc na n-amhrán a chum sé bhí Cóilín Phádraig Shéamis agus Cumha. I gCloch Shiúrdáin i gcontae Thiobraid Árann a tógadh é, ach bhog sé go dtí Gaeltacht Chonamara i 1970 agus is ann a thóg sé a clann le Gaeilge agus a chaith sé an chuid eile dá shaol.

Dúirt Anna Ní Ghallachair, Cathaoirleach Bhord Údarás na Gaeltachta agus Micheál Ó hÉanaigh, Príomhfheidhmeannach na heagraíochta gur “údar mór bróin” bás an iar-Phríomhfheidhmeannaigh.

“Ceannaire cumasach, tuisceanach, cineálta a bhí i bPádraig. Fear pobail agus fear Gaeltachta go smior a bhí ann, cé gur tógadh i dTiobraid Árann é.

“Chaith sé a shaol ag obair sa dóigh is nárbh é ‘an long anonn’ a bheadh i ndán do mhuintir na Gaeltachta agus tá muid go mór faoi chomaoin aige.

“Thar ceann Údarás na Gaeltachta, ba mhaith linn ár gcomhbhrón ó chroí a dhéanamh lena bhean, Betty, lena gclann agus lena chairde go léir. Leaba i measc na naomh go raibh aige.”

Cé gur raibh suim sa Ghaeilge aige agus é ag fás aníos i dTiobraid Árann is le linn tréimhse a chaith sé ag obair i Sasana ag deireadh na 1960idí a cuireadh an síol dá shaol sa Ghaeltacht. 

Bhíodh sé ag obair thall ar thógáil na dtollán in éineacht le muintir Chonamara agus muintir Dhún na nGall, dream a ndeachaigh a dteanga agus a ndúchas Gaeltachta i bhfeidhm go mór air. Chomh maith leis sin, ba í an tréimhse sin agus an “patrún leanúnach imirce” a bhain le Conamara a spreag an t-amhrán is cáiliúla a chum sé, Cóilín Phádraig Shéamuis.

“Rith sé liom go raibh sé sa gcinniúint ag muintir Chonamara, go gcaithidís imeacht, go raibh an bád bán ag fanacht leo ón lá a rugadh iad agus go raibh ar chuile Chóilín Phádraig Shéamuis imeacht agus na rudaí a raibh cleachtadh acu orthu, rudaí a bhí sa nádúr acu, idir an teanga, an fharraige, an portach agus saol dúchais na Gaeltachta a thréigean. B’as sin a tháinig sin,” a dúirt sé.

Nuair a d’fhill sé ar Éirinn i 1968 chríocnaigh sé a chéim in Ollscoil Bhaile Átha Cliath agus thug sé cúpla bliain ina dhiaidh sin mar mhúinteoir i gColáiste Belvedere.

Bhog sé go dtí Gael Linn i 1970 chun cúrsaí a theagasc  dóibh ach an tseachtain chéanna a thosaigh sé sa phost sin d’iarr Gaeltarra Éireann ar Ghael Linn comhairleoir teanga a chur ar fáil dóibh agus roghnaigh sé bogadh siar go Conamra lena chlann.

Ceapadh ina bhainisteoir ar rannóg na dtionscal Gaeltachta é ina dhiaidh sin. Ba le linn dó a bheith sa phost sin a iarradh air dul ar iasacht ó Ghaeltarra go dtí Comharchumann Chois Fharraige. Ocht mbliana a chaith sé mar bhainisteoir ar an gcomharchumann.

Nuair a d’fhill sé ar Údarás na Gaeltachta, a bunaíodh i 1980 in áit Gaeltarra, ceapadh ina bhainisteoir cumarsáide é post a bhí aige go dtí an bhliain 2000. Bhí cáil mhór air le linn na tréimhse seo agus ina diaidh as a scileanna cumarsáide agus as a chumas obair an Údaráis a chur chun cinn agus a chosaint go diongbháilte nuair ba ghá. 

Ceapadh é mar Leas-Phríomhfheidhmeannach ar Údarás na Gaeltachta ansin agus ba é a bhí freagrach as an bhforbairt réigiúnach. In 2005 rinneadh Príomhfheidhmeannach de agus chuir sé roimhe athruithe bunúsacha a dhéanamh ar an eagraíocht. 

Bhí baint ag Pádraig Ó hAoláin le gach uile chineál togra, idir bheag agus mhór, le linn a shaoil sa Ghaeltacht. Bhí sé, mar shampla, ar dhuine de na daoine ba mhó in Údarás na Gaeltachta a chreid in aisling na teilifíse Gaeilge agus chinntigh sé féin agus daoine eile go ndéanfadh an eagraíocht airgead mór a infheistiú i dtógáil tionscal closamhairc sa Ghaeltacht. 

Bhí lámh mhór aige chomh maith i bhforbairt Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge. 

Maidir le cur chuige an Údaráis ó thaobh fostaíochta de chuir sé roimhe go leagfaí béim i bhfad níos mó ar thacaíocht a thabhairt do ghnóthaí beaga a mbeadh níos lú ná deichniúr ag obair iontu seachas ar mhonarchana móra a mbeadh cúpla céad duine ag obair iontu. 

An dochar a d’fhéadfadh an cineál sin monarchan a dhéanamh don Ghaeltacht is téama dá amhrán Cumha. Thosaigh sé ag cur béime chomh maith ar an bpleanáil teanga áitiúil mar bhealach chun an Ghaeltacht a thabhairt slán, cur chuige a tháinig i réim faoi dheireadh blianta ina dhiaidh sin.

Ní raibh lá aiféala air gur bhog sé go Conamara i 1970 agus gur thug sé a shaol oibre ag plé leis an nGaeilge agus leis an nGaeltacht.

“Theastaigh uaimse teacht ag obair anseo, theastaigh uaim féin mo chuid féin a dhéanamh leis an teanga seo a threisiú agus a neartú agus, lena chois sin, mo shaol féin a chaitheamh ar an mbealach seo mar tá saol an-sásúil gairmiúil agam chomh maith. Ní cros í seo atá le hiompar!” a dúirt sé in 2006.

Níos mó