Skip to main content
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Saoire sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitreacha PEIG.ie – Ríomhphost & WhatsApp
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
10 bhFáth le Clárú don Eolaire Gnó
Tacaíochtaí ar fáil do ghnóthaí
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
An Ghaeltacht
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Féilte
Seachtain na Gaeilge le Energia
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
An Chaint
Oifigigh Gaeilge i bhFeidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS)
7 dtreoir le bheith níos sábháilte ar líne
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i Scoileanna Béarla
Ranganna
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Straitéisí Gaeilge ó Thuaidh is ó Dheas
Seirbhísí ar fáil as Gaeilge
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
An Coimisinéir Teanga
6 fhorbairt teicneolaíoctha atá ó chainteoirí na Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Folúntais
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
CV Samplach Gaeilge
Ag lorg poist leis an nGaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Ceisteanna Coitianta
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Saoire sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitreacha PEIG.ie – Ríomhphost & WhatsApp
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
10 bhFáth le Clárú don Eolaire Gnó
Tacaíochtaí ar fáil do ghnóthaí
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
An Ghaeltacht
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Féilte
Seachtain na Gaeilge le Energia
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
An Chaint
Oifigigh Gaeilge i bhFeidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS)
7 dtreoir le bheith níos sábháilte ar líne
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i Scoileanna Béarla
Ranganna
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Straitéisí Gaeilge ó Thuaidh is ó Dheas
Seirbhísí ar fáil as Gaeilge
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
An Coimisinéir Teanga
6 fhorbairt teicneolaíoctha atá ó chainteoirí na Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Folúntais
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
CV Samplach Gaeilge
Ag lorg poist leis an nGaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Ceisteanna Coitianta

Glórtha Uladh – Ard Mhacha Theas

| Dáithí Anraí |

Ó thús mhí Dheireadh Fómhair beidh muid ag athchraoladh na sraithe ‘Glórtha Uladh’ achan seachtain le cuid de na hamhránaithe is iomraití dá bhfuil ann in Ultaibh.

An tseachtain seo ar www.meoneile.ie cuireann muid tús le sraith úr cheoil darb ainm ‘Glórthaí Uladh’.

Sa tsraith seo beidh muid i gcuideachta amhránaithe de bhunadh Chúige Uladh agus iad i mbun amhránaíochta ar stíl an tsean-nóis. Bhéarfaidh na ceoltóirí ar leith seo léargas ar a gceantar dúchais dúinn agus foghlaimeoidh muid faoin stair agus faoin oidhreacht a bhaineann le cuid de na hamhráin sean-nóis is clúití in Ultaibh.

An tseachtain seo tá muid in Ard Mhacha Theas agus muid i mbun comhrá leis an amhránaí aitheanta Bláithín Mhic Cana agus an t-amhránaí óg Piaras Ó Lorcáin a bhain an chéad duais i gComórtas Sheosaimh Uí hÉanaigh ag Oireachtas na Samhna 2016.

San eagrán seo tá Bláithín agus Piaras ag déanamh cur síos ar an amhrán ‘Séamus Mac Murchaidh’ agus ‘Oíche Fá Fhéile Bhríde’ agus ar oidhreacht shaibhir cheantar Oirialla.

Séamus Mac Murfaidh

I nDún Réimhe, mo léansa, ‘sea chodail mé an oích’,

Ag an spéirbhean chiúin chéillí agus rúnsearc mo chroí,

Teacht a’ lae ghil ‘sea b’éigean domh imeacht a’ scaoi

Mar bheadh éan beag ‘chuid a’ tsléibhe ‘gabháil I measc na gcearc fraoigh.

A Shéamais ‘a’ Mhurfaidh, a rí-mharcaigh chlúitigh,

A phlanda den fhíorfhuil a shíolraigh ó uaisle,

Cad chuige nár smaoinigh tú do dhaoine do d’ ruagadh

Nuair nár éalaigh tú san oíche sul má díoladh fá do luach thú?

Ar mhullach Shliabh gCuilinn bhí an choirm á réiteach,

‘Gus Séamas Mac Mhurfaidh ‘na thaoiseach ar   an fhéasta.

Cha dtabharfadh sé urraim do bhodaigh a’ Béarla,

‘Gus anois tá sé in Ard Mhacha is gan fáil ar a réiteach.

Bliain is an lá is bhí muinn aige Pátrún Chill Shléibhe,

Agus bliain an lá ‘márach bhí muinn ar rásaí I nDún Léire,

Inniu fágfar mé in Ard Mhacha mar a fágadh na céadta,

‘Gus ar uachtar na sráide déanfar mo chás a réiteach.

Trua gan mo chos bheith briste nó mo lámh a bheith leointe

Sarar ól mé an cupán whiskey ar maidin Dé Domhnaigh,

Ghoid siad mo hata agus shlad siad mo phóca,

‘Gus bhuail an mí-ádh orm ‘gus sháraigh sé beo mé.

Trua gna mé ‘mo fhraochán ar thaobh mhalaí ‘n tsléibhe,

Nó mar shamharclainn dheas ghléigeal ar eisir na gréine,

Nó mar Shéamas Mac Mhurfaidh is deis ‘bhí in Éirinn,

Agus chaithfinn an Nollaig san Chreagán dá bhféadfainn.

Tuar gan mé arb harr Ardach’ nó ar Bharr ard an Fhéadáin,

Ag ól as na cártaí in do pharlús, a mhaighdean.

Dhéanfainn cúpla dántaí a’s, dar mo lámh, ní gan phléisiúr,

Och, a mhaighre na gealbhrád, is tú d’fhág m’intinn buartha.

Dá mbéinn ‘mo fhraochán ar thaobh Bharr an Fhéadain,

Nó ‘mo ghas raithní ar eisir na gréine,

Go dtéinn mar lon dubh go Coillidh Dhún Réimhe

‘Gus thart go Carn Eallaigh mar a tógadh le réim mé.

Oíche Fá Fhéile Bhríde 

Is bhí mé oíche fá Fhéile Bhríde

Is mé ar faire thíos ar an Mhullach Bhán
Is ansin bhí an fhaoileann dá dtugas mian dí
Mar bhí sí saoithiúil deas álainn óg
Is í go cinnte ’bhreoigh lag m’intinn
’S go dtig lia na bhFiann ní bhfaighigh mé leigheas
Bhris sí mo chroí ’stigh ’na míle píosaí
Mura bhfaighidh mé dídean ó mo mhuirnín bán
Ní ar shliabhabh mínlach a chleacht mo mhiansa
’S í i ngleanntáin aoibhinn mín meas a fás
Is gaireann an chuach i gcionn gach míosa
’S bíonn cruithneacht fhaoil ann is coirce bán
Bíonn na bric ’na scaotha ann is fia ’na luí ann
’S an eala aoibhinn ar an loch a’ snámh
’S nuair a bhíonns na beich ag déanamh a ngníomhartha
Bíonn mil gá taomadh ag mo mhúirnín bán
Taobh thall den teorainn atá mo ródhearc
An maighre modhmhar na gcíoch glan cruinn
’S is ar na tórraí’ a chuir mé eolas uirthí
Is d’fhios mé mórán de dhea-mhéin ann
Is tuirseach, brónach bím gach oíche Dhomhnaigh
Ag sileadh deora más fad’ an lá
Is a Rí na Glóire ní bhím i bhfad beo
Mura bhfaighigh mé dídean ó mo mhúirnín bán

Níos mó