Skip to main content
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Saoire sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitreacha PEIG.ie – Ríomhphost & WhatsApp
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
10 bhFáth le Clárú don Eolaire Gnó
Tacaíochtaí ar fáil do ghnóthaí
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
An Ghaeltacht
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Féilte
Seachtain na Gaeilge le Energia
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
An Chaint
Oifigigh Gaeilge i bhFeidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS)
7 dtreoir le bheith níos sábháilte ar líne
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i Scoileanna Béarla
Ranganna
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Straitéisí Gaeilge ó Thuaidh is ó Dheas
Seirbhísí ar fáil as Gaeilge
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
An Coimisinéir Teanga
6 fhorbairt teicneolaíoctha atá ó chainteoirí na Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Folúntais
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
CV Samplach Gaeilge
Ag lorg poist leis an nGaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Ceisteanna Coitianta
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Saoire sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitreacha PEIG.ie – Ríomhphost & WhatsApp
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
10 bhFáth le Clárú don Eolaire Gnó
Tacaíochtaí ar fáil do ghnóthaí
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
An Ghaeltacht
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Féilte
Seachtain na Gaeilge le Energia
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
An Chaint
Oifigigh Gaeilge i bhFeidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS)
7 dtreoir le bheith níos sábháilte ar líne
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i Scoileanna Béarla
Ranganna
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Straitéisí Gaeilge ó Thuaidh is ó Dheas
Seirbhísí ar fáil as Gaeilge
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
An Coimisinéir Teanga
6 fhorbairt teicneolaíoctha atá ó chainteoirí na Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Folúntais
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
CV Samplach Gaeilge
Ag lorg poist leis an nGaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Ceisteanna Coitianta
iontaisi-daonna-a-fuarthas-in-uaimh-milliun-bliain-nios-sine-na-a-sileadh

Iontaisí daonna a fuarthas in uaimh milliún bliain níos sine ná a síleadh

Deirtear i staidéar nua go bhfuil na hiontaisí is sine dár sinsir chianda a fuarthas in oirthear na hAfraice milliún bliain níos sine ná a síleadh go dtí seo.

Fágann an t-eolas seo go bhféadfadh gur as an Afraic Theas a tháinig an cine daonna ar dtús.

Maítear sa staidéar nua seo go bhfuil na hiontaisí de na daoine anallód a fuarthas san Afraic Theas idir 3.4 milliún agus 3.6 milliún bliain d’aois.

D’fhágfadh sin go bhfuil siad níos sine ná Lucy, an iontaise cháiliúil a fuarthas san Aetóip i 1979, atá 3.2 milliún bliain d’aois.

Cuireadh tús le taighde ag uaimheanna Sterkfontein, ag ionad oidhreachta Chliabhán an Chine Dhaonna, san Afraic Theas sa mbliain 1936, mar a bhfuarthas an chéad iontaise den hominin, ar speiceas é de homo sapiens.

Ó shin tá na céadta iontaisí eile faighte ar an láthair sin agus ceapadh gur idir dhá mhilliún agus trí mhilliún bliain ó shin a mhaireadar.

A bhuíochas don teicneolaíocht nua le dáta a chur ar iontaisí a úsáideadh sa taighde is déanaí seo, athróidh an tuiscint a bheidh ag taighdeoirí ar dhúchas agus ar éabhlóid an duine.

Fágann an taighde nua seo go bhfuil iontaisí Uaimh Sterkfontein níos sine ná Lucy, an iontaise mór le rá as an Aetóip.

I 1979 a thángthas ar Lucy, bean den speiceas Australopithecus afarensis a mhair 3.2 milliún bliain ó shin.

Baineann na hiontaisí nua-dhátaithe seo leis an ngéineas Australopithecus, hominin a ceapadh a mhair idir 2 milliún agus 2.6 milliún bliain ó shin.

Is mó iontaisí Australopithecus atá faighte in uaimheanna Sterkfontein, siar ó thuaidh ó Johannesburg, ná in aon láthair eile ar domhan.

Sa mbliain 1947 a fuarthas Mrs Ples, an bhlaosc is iomláine den Australopithecus africanus a aimsíodh riamh.

Ag an am sin agus an trealamh a bhí ar fáil, measadh go raibh Mrs Ples, agus iontaisí eile a fuarthas ag an doimhneacht chéanna léi, idir 2.1 agus 2.6 milliún bliain d’aois.

Ach léiríonn an taighde nua seo go bhfuil Mrs Ples agus iontaisí a fuarthas ina haice idir 3.4 agus 3.7 milliún bliain d’aois.

Sin le rá go raibh Mrs Ples agus an chuid eile den Australopithecus africanus ag fánaíocht leo ag an am céanna le Lucy agus na Australopithecus afarensis eile a bhí in oirthear na hAfraice.

D’fhéadfadh go n-athródh an t-eolas nua seo an tuiscint atá againn ar stair ár ndúchais.

Bhíothas den tuairim roimhe seo go raibh Australopithecus na hAfraice Theas ‘ró-óg’ le bheith ina sinsir ag géineas Homo.

Sin an chúis gur ceapadh go dtí seo gur dóichí gur i ndúiche Lucy in oirthear na hAfraice a bhí bunús ghéineas Homo.

Más fíor don taighde nua seo, is léir go raibh ár gcéad sinsir le fáil ar fud na hAfraice ar fad.

Níos mó