Skip to main content
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitir PEIG.ie
Seirbhísí ar fáil trí Ghaeilge
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Tacaíochtaí Gnó atá ar fáil
An Ghaeltacht
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
Seachtain na Gaeilge le Energia
‘An Chaint’ / The ‘Talk’
Féilte
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
Teilifís & Raidió le Gaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i scoileanna Béarla
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Straitéisí Gaeilge ó Dheas is ó Thuaidh
An Coimisinéir Teanga
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Deiseanna le Gaeilge lasmuigh den Eoraip
Taithí Oibre: na hearnálacha éagsúla le Gaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Leideanna do dhaoine atá ag lorg poist leis an nGaeilge
Folúntais
CV Samplach Gaeilge
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Ceisteanna Coitianta
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitir PEIG.ie
Seirbhísí ar fáil trí Ghaeilge
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Tacaíochtaí Gnó atá ar fáil
An Ghaeltacht
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
Seachtain na Gaeilge le Energia
‘An Chaint’ / The ‘Talk’
Féilte
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
Teilifís & Raidió le Gaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i scoileanna Béarla
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Straitéisí Gaeilge ó Dheas is ó Thuaidh
An Coimisinéir Teanga
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Deiseanna le Gaeilge lasmuigh den Eoraip
Taithí Oibre: na hearnálacha éagsúla le Gaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Leideanna do dhaoine atá ag lorg poist leis an nGaeilge
Folúntais
CV Samplach Gaeilge
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Ceisteanna Coitianta
ceatadan-na-ndaltai-a-fhreastalaionn-ar-scoileanna-lan-ghaeilge-tite-faoi-bhun-6%-den-chead-uair-le-nach-mor-deich-mbliana

Céatadán na ndaltaí a fhreastalaíonn ar scoileanna lán-Ghaeilge tite faoi bhun 6% den chéad uair le nach mór deich mbliana

| Padraic O Ciardha | ,

Tá léargas eile tugtha ar an easpa fáis in earnáil an oideachais lán-Ghaeilge i bhfigiúirí nua a léiríonn go bhfuil céatadán na ndaltaí sa stát a fhreastalaíonn ar scoileanna lán-Ghaeilge tite go dtí an leibhéal a bhí ann deich mbliana ó shin.

Níos lú ná 6% de dhaltaí scoile an stáit a bhí ag freastal ar scoil lán-Ghaeilge, bíodh sin sa nGaeltacht nó lasmuigh di, an scoilbhliain seo caite.

Léiríonn figiúirí na Roinne Oideachais don scoilbhliain 2023-24 gur thit an céatadán daltaí a d’fhreastail ar scoil lán-Ghaeilge don cheathrú bhliain as a chéile.

In 2023-24, bhí 57,665 den 963,333 dalta i scoileanna príomhshrutha an stáit ag freastal ar scoil lán-Ghaeilge – 5.99%.

Is in 2019-20 a bhí an céatadán is airde daltaí ag freastal ar scoileanna lán-Ghaeilge – 6.33% – agus cé gur mhéadaigh líon iomlán na ndaltaí scoile sa gcóras oideachais gach bliain ó shin, thit líon na ndaltaí a bhíonn ag freastal ar scoileanna lán-Ghaeilge bliain i ndiaidh bliana.

Bunscoil & Iarbhunscoil

2014-15 2015-16 2016-17 2017-18 2018-19 2019-20 2020-21 2021-22 2022-23 2023-24
Líon iomlán na ndaltaí 910,296 924,470 902,457 912,659 922,447 930,815 932,187 937,804 955,590 963,333
Líon daltaí ar scoil lán-Ghaeilge 54,432 55,289 56,584 57,404 58,329 58,941 58,717 58,402 58,047 57,665
% daltaí ar scoil lán-Ghaeilge 5.98% 5.98% 6.27% 6.29% 6.32% 6.33% 6.30% 6.23% 6.07% 5.99%

Bhí fás leanúnach ag teacht ar líon na ndaltaí a bhí ag freastal ar bhunscoileanna agus scoileanna dara leibhéal lán-Ghaeilge go dtí 2020 ach bhí an figiúr don scoilbhliain seo caite tite go dtí an leibhéal a bhí ann in 2015.

Ag leibhéal na bunscoile, bhí 7.9% de dhaltaí cláraithe le scoileanna lán-Ghaeilge in 2023-24, an chéad uair gur thit an figiúr faoi bhun 8% ó 2016.

Bhí 43,429 dalta ag freastal ar 249 bunscoil lán-Ghaeilge sa stát in 2023-24, de réir figiúirí na Roinne Oideachais. 546,758 dalta agus breis is 3,000 scoil ar fad a bhí sa gcóras príomhshrutha.

Bunscoileanna amháin

2014-15 2015-16 2016-17 2017-18 2018-19 2019-20 2020-21 2021-22 2022-23 2023-24
Líon iomlán na ndaltaí bunscoile 536,747 545,310 550,200 555,251 559,548 559,365 553,003 546,106 549,198 546,758
Líon daltaí ar bhunscoil lán-Ghaeilge 42,847 43,323 44,125 44,623 45,278 45,432 44,846 44,302 43,974 43,429
% daltaí ar bhunscoil lán-Ghaeilge 7.98% 7.94% 8.02% 8.04% 8.09% 8.12% 8.11% 8.11% 8.01% 7.94%

Ag leibhéal na hiarbhunscoile, ní raibh ach 3.4% de dhaltaí ag freastal ar scoil lán-Ghaeilge – 14,236 dalta as 416,575. Bhí 50 iarbhunscoil lán-Ghaeilge, idir scoileanna Gaeilge agus Gaelcholáistí – ag feidhmiú sa stát de réir figiúirí na Roinne.

Bhí an céatadán de na daltaí sin, 3.4%, a d’fhreastail ar scoileanna lán-Ghaeilge níos ísle ná mar a bhí in aon scoilbhliain amháin ó 2015-16.

Iarbhunscoileanna amháin

2014-15 2015-16 2016-17 2017-18 2018-19 2019-20 2020-21 2021-22 2022-23 2023-24
Líon iomlán na ndaltaí iarbhunscoile 373,549 379,160 352,257 357,408 362,899 371,450 379,184 391,698 406,392 416,575
Líon daltaí ar iarbhunscoil   lán-Ghaeilge 11,585 11,966 12,459 12,781 13,051 13,509 13,871 14,100 14,073 14,236

Deir Bláthnaid Ní Ghréacháin, Ardfheidhmeannach na heagraíochta Gaeloideachas, go gcuirfidh na figiúirí is déanaí seo “lagmhisneach” orthu siúd a thuigeann tábhacht an tumoideachais ach gur léiriú atá iontu ar theip an stáit freastal ar an éileamh atá ann seachas easpa suime san oideachas lán-Ghaeilge.

“Arís agus arís eile, tá cruthúnas á chur ar fáil den mhíréir idir éileamh agus soláthar,” a deir Ní Ghréacháin le Tuairisc.

“Ní hionann titim sa bhfreastal ar scoileanna lán-Ghaeilge ag an mbunleibhéal ná ag an iarbhunleibhéal agus titim san éileamh ar Oideachas lán-Ghaeilge. Is ionann é agus cruthúnas go bhfuil ag teip ar an gcóras le blianta freagairt go gníomhach don éileamh. Is léiriú agus cruthúnas é ar an dochar atá á dhéanamh don chinneadh ag leibhéal na Roinne Oideachais gan scoileanna nua lán-Ghaeilge a bhunú.”

Deir Ní Ghréacháin go bhfágann an córas reatha páistí agus tuismitheoirí a bhfuil tóir acu ar an tumoideachas gan rogha agus gan dóchas.

“Cuireann an titim seo lagmhisneach ar an bpobal a thuigeann go bhfuil éileamh ard, gníomhach sa phobal don oideachas lán-Ghaeilge.

“Caithfimid anois a éileamh go láidir agus go muiníneach go réiteoidh an Polasaí don Oideachas lán-Ghaeilge atá á fhorbairt ag an Roinn an ghéarchéim tumoideachais seo, chun go mbeidh cearta, tacaíocht agus soláthar ar fáil do gach páiste ar mian leo féin nó a dtuismitheoirí é ag leibhéal an naíonra, na bunscoile agus na hiarbhunscoile.

“Tá Gaeloideachas ag impí ar an Roinn Oideachais dréacht den pholasaí atá á fhorbairt a eisiúint, agus deis a thabhairt do na geallsealbhóirí ionchur a bheith acu sa leagan deiridh. Creidimid gur éileamh réasúnta é seo agus go dtuilleann pobal na naíonraí agus na scoileanna lán-Ghaeilge polasaí a leagann amach fís cheannródaíoch, láidir agus uilechuimsitheach don chóras tumoideachais in Éirinn.”

Níl aon dáta tugtha ag an Roinn Oideachais maidir le foilsiú an pholasaí nua. Pléadh creat den pholasaí nua do scoileanna lán-Ghaeilge lasmuigh den Ghaeltacht ag cruinniú an mhí seo caite ach tá imní léirithe faoina uaillmhian.

Léiriú eile iad figiúirí freastail na scoileanna lán-Ghaeilge ar líon na ndaltaí a fhágann an córas oideachais lán-Ghaeilge idir an bhunscoil agus an iarbhunscoil.

Dúirt an Coimisinéir Teanga an tseachtain seo nach bhfuil “freastal cóir” á dhéanamh ar an éileamh atá ann don oideachas iarbhunscoile lán-Ghaeilge agus go raibh sé i mbun fiosraithe leis an Roinn Oideachais faoin scéal.

Níos mó