Tá Duais Stephen Spender don aistriúchán filíochta buaite ag Éireannach den chéad uair riamh. Is í Ellen Corbett, aistritheoir as Tír Eoghain, a thug léi an chraobh dá haistriúchán go Béarla ar dhán Gaeilge ‘Scrúdú’, a scríobh an file Conallach Laoighseach Ní Choistealbha.
Is é Iontaobhas Stephen Spender a bhronnann an duais idirnáisiúnta filíochta don aistriúchán is fearr ó theanga ar bith ar domhan go Béarla. Bhí aistriúchán Corbett ar ‘Scrúdú’ i measc 1,000 iarratas i 100 teanga éagsúil i mbliana. Chuir sí níos mó ná iarratas amháin isteach ar an gcomórtas agus d’éirigh le gach uile cheann acu dul chomh fada le céimeanna deiridh an chomórtais.
“Is mór an onóir é gur bhuaigh mé an chéad áit don dán a scríobh Laoighseach. Tá lúcháir mhór orm agus tá súil agam go spreagfaidh sé seo spéis níos mó i bhfilíocht na Gaeilge, go háirithe i bhfilí atá ag teacht chun cinn.
“Chuir Duais Stephen Spender ar mo shúile dom go bhféadfadh todhchaí a bheith agam mar aistritheoir liteartha in éineacht le mo chuid taighde. Feictear dom go bhfuil an oiread sin deiseanna ar fáil dom anois, ní féidir liom fanacht go bhfeicfidh mé cad a bheidh amach romham,” a dúirt Corbett.
Taighdeoir PhD in Ollscoil Uladh í Corbett faoi láthair, atá tar éis cuid mhaith dá saothar acadúil a dhíriú ar an nua-fhilíocht Ghaeilge agus léann an aistriúcháin. Deir sí go bhfuil sé mar aidhm aici “aistritheoirí óga ar fud na hÉireann a spreagadh chun smaoineamh ar an aistriúchán cruthaitheach mar shlí bheatha amach anseo”.
Dúirt sí go gcuireann ‘Scrúdú’ in iúl eispéireas na mban óg in Éirinn an lae inniu agus léiríonn an t-eispéireas sin “tríd an tseandacht”.
“Dá mbeinn le dán amháin a mholadh don té a bheadh ag léamh saothar Ní Choistealbha den chéad uair, is dócha go molfainn an ceann seo. Tá ‘Scrúdú’ ina eiseamláir de oeuvre Ní Choistealbha, leagann sí a méar ar shaol na mná óige in Éirinn san aonú aois is fiche, agus teilgeann sí tríd an tseandacht í; sa chás seo, tuamaí neoiliteacha Bhrú na Bóinne i gcontae na Mí,” a dúirt sí.
Is é aistriúchán Corbett ar ‘Scrúdú’ an chéad aistriúchán oifigiúil go Béarla a rinneadh ar dhán de chuid Ní Choistealbha. Foilseofar an leagan Béarla san iris Modern Poetry in Translation go luath agus beidh an bunleagan Gaeilge ina cnuasach nua Mainistir na Feola atá le foilsiú amach anseo. Dúirt an file go bhfuil “an-áthas” uirthi leagan Béarla dá cuid filíochta a fheiceáil den chéad uair.
“Is léir gur pribhléid ollmhór é do shaothar a bheith aistrithe ar chor ar bith, agus tá sé an-spéisiúil fosta nuair a aistrítear do shaothar ar ais chuig do theanga dhúchais féin. Is í an Ghaeilge mo dhara teanga agus scríobhaim trí Ghaeilge den chuid is mó, ach is é an Béarla mo chéad teanga. Oscailt súl atá ann. Tá an dara saol ag an dán a bhfuil tionchar níos láidre aige ar do shaol ar bhealaí áirithe,” a dúirt sí.
Tá níos mó aistriúchán ar na bacáin ag Ellen Corbett agus Laoighseach Ní Choistealbha, agus is féidir an t-aistriúchán a bhuaigh Duais Stephen Spender a léamh anseo.
