‘Is gá 5,000 cainteoir nua a chruthú gach bliain’
Is gá 5,000 cainteoir nua a ‘chruthú’ gach bliain, dar le heagraíochtaí teanga sa mBriotáin, má táthar dáiríre ag iarraidh an Bhriotáinis a chur chun cinn sa tír sin. Meastar faoi láthair go mealltar tuairim is 500 duine nua chun na teanga gach bliain, ach maíonn na heagraíochtaí teanga nach leor é sin leis an teanga Cheilteach a chaomhnú.
Tá cáineadh géar déanta acu ar “neamhghníomh” na n-údarás sa mBriotáin agus mhaígh gur “míorúilt” é go bhfuil an Bhriotáinis fós beo. Tá plean nua curtha le chéile ag thart ar leathchéad eagraíocht a thabharfaidh an teanga slán, dar leo, agus tá súil acu polaiteoirí an cheantair a mhealladh sna seachtainí amach romhainn.
Ag deireadh na bliana seo caite, d’fhógair an rialtas dúiche plean nua don Bhriotáinis a chuirfí i bhfeidhm i gcaitheamh na bliana seo, agus go dtí seo is beag athrú atá tagtha ar chúrsaí go dtí seo.
“Níl aon bheart phraiticiúil ann. Dúirt an tUachtarán go ngairmeofaí comhdháil dúiche. Tharla sé ag deireadh mhí an Mheithimh ach níor beartaíodh mórán. Iarraimid air agus ar a rialtas éirí as an dea-chaint. Tá an t-oideachas dátheangach ar fáil i 3% de na scoileanna sa mBriotáin. Tá sé ar fáil i mbreis agus 80% i dTír na mBascach, san Alsáis agus sa gCorsaic le breis agus cúig bliana déag,” a dúirt Renan Kerbiquet, rúnaí Chumann na Múinteoirí Briotáinise.
Dúirt gníomhaí eile teanga, Claudie Malnoë, go bhfuil an teanga i mbaol a báis, agus nach leor an t-airgead a chaitheann an rialtas dúiche uirthi.
“Ní chaitear ach €2.24 in aghaidh an tsaoránaigh ar an mBriotáinis, i gcomparáid le €7.50 sa gCorsaic agus sa gCatalóin. Tá formhór na gcumann á ndúnadh ceal airgid, ar nós An Oaled, ionad fóillíochta in Tréglonou, an chéad ionad fóillíochta Briotáinise riamh,” a dúirt Claudie.
Tá caoga leathanach sa gcáipéis a cuireadh le chéile agus go leor moltaí déanta ag na heagraíochtai teanga inti le líon na gcainteoirí a choinneáil mar atá sa gceantar (thart ar 200,000) agus plean a chuirfeadh 5,000 cainteoir nua leis sin gach bliain as seo go ceann 15 bliain. Cuireadh an cháipéis faoi bhráid Uachtarán na Dúiche Loïg Chesnais-Girard níos luaithe an mhí seo.
