Skip to main content
Home
Age Groups
Age Group 4 and under
Irish names
Playgroups
Using Irish with your children
Speaking Irish to your grandchildren
Raising children with Irish outside the Gaeltacht
Raising children through Irish in the Gaeltacht
Support, services & facilities
Age Group 4 - 12
Irish-Medium Schools
Benefits of All-Irish Education
Irish Colleges (Gaeltacht Summer Courses)
The Gaelbhratach
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Age Group 12 - 18
Irish-Medium Schools
Benefits of All-Irish Education
Summer Colleges
The Gaelbhratach
Irish Language Festivals
Using Your Irish Name
Support, services & facilities
Age Group 18 - 22
Learn Irish: 18-22 year olds
Irish Third-Level Courses
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Age Group 22+
Irish language jobs in Ireland
Irish Classes for Adults
Get Involved in the Movement with Conradh na Gaeilge
Conversation Circles
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Community
PEIG.ie Newsletter
10 Reasons to Register to our Business Directory
Supports Available for Businesses
Conversation Circles
Surnames
The Gaeltacht
Community Groups
Irish Language Centres
Organisations
Irish Language Festivals
Festivals
Irish Week / Seachtain na Gaeilge
Awareness Events
5 Tips
Irish Language Books
Irish Language Podcasts
Learn
Learning Irish
Playgroups
Irish-Medium Schools
Irish in English Speaking Schools
Irish Classes for Adults
Irish Classes
Irish Services for Schools
Terminology and Grammar Tools Online
Rights
The Official Languages ​​Act 2003 and the 20-Year Strategy for the Irish Language
The European Charter for Minority Languages
The 20 Year Strategy in the North
Services Available in Irish
Get Involved with Conradh na Gaeilge
Campaigns
Research and Submissions
Using Irish State Services
Irish Language Commissioner
Employment
Irish Language Careers Booklet
Irish language jobs (Europe)
Irish language jobs in Ireland
Irish Third-Level Courses
Vacancies
Information Sheet on Job Possibilities
Home
Age Groups
Age Group 4 and under
Irish names
Playgroups
Using Irish with your children
Speaking Irish to your grandchildren
Raising children with Irish outside the Gaeltacht
Raising children through Irish in the Gaeltacht
Support, services & facilities
Age Group 4 - 12
Irish-Medium Schools
Benefits of All-Irish Education
Irish Colleges (Gaeltacht Summer Courses)
The Gaelbhratach
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Age Group 12 - 18
Irish-Medium Schools
Benefits of All-Irish Education
Summer Colleges
The Gaelbhratach
Irish Language Festivals
Using Your Irish Name
Support, services & facilities
Age Group 18 - 22
Learn Irish: 18-22 year olds
Irish Third-Level Courses
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Age Group 22+
Irish language jobs in Ireland
Irish Classes for Adults
Get Involved in the Movement with Conradh na Gaeilge
Conversation Circles
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Community
PEIG.ie Newsletter
10 Reasons to Register to our Business Directory
Supports Available for Businesses
Conversation Circles
Surnames
The Gaeltacht
Community Groups
Irish Language Centres
Organisations
Irish Language Festivals
Festivals
Irish Week / Seachtain na Gaeilge
Awareness Events
5 Tips
Irish Language Books
Irish Language Podcasts
Learn
Learning Irish
Playgroups
Irish-Medium Schools
Irish in English Speaking Schools
Irish Classes for Adults
Irish Classes
Irish Services for Schools
Terminology and Grammar Tools Online
Rights
The Official Languages ​​Act 2003 and the 20-Year Strategy for the Irish Language
The European Charter for Minority Languages
The 20 Year Strategy in the North
Services Available in Irish
Get Involved with Conradh na Gaeilge
Campaigns
Research and Submissions
Using Irish State Services
Irish Language Commissioner
Employment
Irish Language Careers Booklet
Irish language jobs (Europe)
Irish language jobs in Ireland
Irish Third-Level Courses
Vacancies
Information Sheet on Job Possibilities

Anois an t-am a gcearta a thabhairt do pháistí scoileanna Gaeilge agus Gaeltachta

| PEIG |
Dé Máirt, Meán Fómhair 10 2019 ag 6:05 am

Deirtear gurb é ár gcumas cumarsáide an tréith is suntasaí atá ag an gcine daonna, an tréith a scarann muid ó ainmhithe eile. Níl mé féin cinnte; tá go leor nach bhfuil ar eolas againn faoi cheol na n-éan ná damhsa na mbeach fós. Is go nádúrtha a thagann an teanga ó bhéal an duine. Tógann sé blianta an léamh a fhoghlaim, áfach, agus bíonn go leor teagaisc i gceist.

Bíonn tionchar ollmhór ag an teanga féin ar an méid ama agus ar an leibhéal deacrachta a bhaineann leis an léamh a fhoghlaim. Bíonn baint shuntasach ag an gcóras scríbhneoireachta atá ag teanga le cúrsaí agus is féidir le rialtacht na Gaeilge a bheith ina buntáiste do pháistí má mhúintear na fuaimeanna agus na rialacha litrithe dóibh.

Ach tá dúshláin ann chomh maith; níl an méid céanna taighde, acmhainní ná seirbhísí ar fáil sa Ghaeilge.

Cé go bhfuil ceist na ndíolúintí i mbéal an phobail faoi láthair, creidim go bhfuil ceist an chomhionannais níos suntasaí: má chuirtear oideachas ar fáil sa dá theanga náisiúnta, nár chóir na seirbhísí céanna a sholáthar sa dá theanga? Ní shin mar atá faoi láthair, agus is i gcomhthéacs na n-easpaí seo a mholtar go rialta do pháistí a bhfuil deacrachtaí litearthachta acu bogadh ó scoil lán-Ghaeilge go scoil Bhéarla.

Cuireann an cleachtas seo ina luí ar pháistí nach féidir leo an léamh a fhoghlaim ina dteanga dhúchais féin nó i dteanga a gcuid oideachais, tuairim nach bhfuil bunús céille ná eolaíochta léi.

Ní fios cad a bhíonn i ndán do pháiste. Ní léir go fóill cén bóthar a leanfaidh siad nó cé na scileanna a bheidh ag teastáil uathu.

Castar daoine orm ó am go chéile, agus mé ag múineadh, atá ag filleadh ar an nGaeilge mar gheall nach raibh deis acu í a fhoghlaim ar scoil. Bíonn cuid acu ag iarraidh Gaeilge a labhairt lena bpáistí féin, cuid eile ag iarraidh dul i mbun múinteoireachta. Bíonn suim ar leith ag daoine eile i stair nó i litríocht na Gaeilge. Bíonn ionadh ar go leor acu gur féidir leo an teanga a fhoghlaim agus a léamh.

Ní mór cultúr a chothú ina dtugtar an deis do pháistí fanacht i scoileanna lán-Ghaeilge, fás agus bláthú iontu.

Tosaíonn sé seo leis na measúnuithe a dhéantar ar dhaltaí óga. Caithfear a aithint gur gá gur síceolaí oideachais a bhfuil Gaeilge aici nó aige, agus a thuigeann an dátheangachas, a dhéanann tástáil ar pháistí i scoileanna lán-Ghaeilge.

Ní hamhlaidh a bhíonn i gcónaí agus tarlaíonn sé dá bharr go bhfaigheann páistí Gaeltachta diagnóis atá go hiomlán míchruinn mar gheall ar an mbearna seo sa chóras.

Rud eile de, caithfear na huirlisí cearta a bheith ar fáil do shíceolaithe oideachais a bhfuil Gaeilge acu. Níl tástálacha de réir an noirm ar bith ann as Gaeilge chun freastal orthu siúd atá i scoileanna Gaeltachta nó i ngaelscoileanna. Fágann sé sin nach féidir le páistí a gcumas a léiriú i dteanga a gcuid oideachais, agus go bhfuil sé i bhfad níos deacra measúnú cruinn a chur ar fáil.

Tá tástálacha de réir an noirm ar fáil i mionteangacha eile, amhail an Bhreatnais, a bhfuil líon teoranta cainteoirí acu. Is léir go bhfuil sé indéanta ach infheistíocht airgid agus ama a dhéanamh. D’fhiosraigh an Roinn Oideachais i dTuaisceart Éireann go hoifigiúil an bhféadfaí tástálacha Gaeilge a dhearadh, ach bheartaigh siad gan é a dhéanamh mar gheall ar an gcostas a bhainfeadh leis.

Is éasca luach airgid a chur ar earraí. Is deacair luach airgid a chur ar rudaí teibí, cosúil le cearta teanga, cearta oideachais agus comhionannas. Ach aithnímid gan cheist go bhfuil tábhacht leis na nithe seo, na rudaí a threisíonn ár ndaonnacht agus a scarann ón ainmhí muid. Anois an t-am leis an mbealach a réiteach do chultúr nua bunaithe ar chearta teanga agus oideachais agus córas a thabhairt isteach a chuireann an tacaíocht chéanna ar fáil don Ghaeilge is a chuirtear ar fáil don Bhéarla.

– Tá Emily Barnes ag obair sa tSaotharalann Foghraíochta agus Urlabhra i gColáiste na Tríonóide

Níos mó