Skip to main content
Home
Age Groups
Age Group 4 and under
Irish names
Playgroups
Using Irish with your children
Speaking Irish to your grandchildren
Raising children with Irish outside the Gaeltacht
Raising children through Irish in the Gaeltacht
Support, services & facilities
Age Group 4 - 12
Irish-Medium Schools
Benefits of All-Irish Education
Irish Colleges (Gaeltacht Summer Courses)
The Gaelbhratach
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Age Group 12 - 18
Irish-Medium Schools
Benefits of All-Irish Education
Summer Colleges
The Gaelbhratach
Irish Language Festivals
Using Your Irish Name
Support, services & facilities
Age Group 18 - 22
Learn Irish: 18-22 year olds
Irish Third-Level Courses
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Age Group 22+
Irish language jobs in Ireland
Irish Classes for Adults
Get Involved in the Movement with Conradh na Gaeilge
Conversation Circles
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Community
PEIG.ie Newsletter
10 Reasons to Register to our Business Directory
Supports Available for Businesses
Conversation Circles
Surnames
The Gaeltacht
Community Groups
Irish Language Centres
Organisations
Irish Language Festivals
Festivals
Irish Week / Seachtain na Gaeilge
Awareness Events
5 Tips
Irish Language Books
Irish Language Podcasts
Learn
Learning Irish
Playgroups
Irish-Medium Schools
Irish in English Speaking Schools
Irish Classes for Adults
Irish Classes
Irish Services for Schools
Terminology and Grammar Tools Online
Rights
The Official Languages ​​Act 2003 and the 20-Year Strategy for the Irish Language
The European Charter for Minority Languages
The 20 Year Strategy in the North
Services Available in Irish
Get Involved with Conradh na Gaeilge
Campaigns
Research and Submissions
Using Irish State Services
Irish Language Commissioner
Employment
Irish Language Careers Booklet
Irish language jobs (Europe)
Irish language jobs in Ireland
Irish Third-Level Courses
Vacancies
Information Sheet on Job Possibilities
Home
Age Groups
Age Group 4 and under
Irish names
Playgroups
Using Irish with your children
Speaking Irish to your grandchildren
Raising children with Irish outside the Gaeltacht
Raising children through Irish in the Gaeltacht
Support, services & facilities
Age Group 4 - 12
Irish-Medium Schools
Benefits of All-Irish Education
Irish Colleges (Gaeltacht Summer Courses)
The Gaelbhratach
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Age Group 12 - 18
Irish-Medium Schools
Benefits of All-Irish Education
Summer Colleges
The Gaelbhratach
Irish Language Festivals
Using Your Irish Name
Support, services & facilities
Age Group 18 - 22
Learn Irish: 18-22 year olds
Irish Third-Level Courses
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Age Group 22+
Irish language jobs in Ireland
Irish Classes for Adults
Get Involved in the Movement with Conradh na Gaeilge
Conversation Circles
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Community
PEIG.ie Newsletter
10 Reasons to Register to our Business Directory
Supports Available for Businesses
Conversation Circles
Surnames
The Gaeltacht
Community Groups
Irish Language Centres
Organisations
Irish Language Festivals
Festivals
Irish Week / Seachtain na Gaeilge
Awareness Events
5 Tips
Irish Language Books
Irish Language Podcasts
Learn
Learning Irish
Playgroups
Irish-Medium Schools
Irish in English Speaking Schools
Irish Classes for Adults
Irish Classes
Irish Services for Schools
Terminology and Grammar Tools Online
Rights
The Official Languages ​​Act 2003 and the 20-Year Strategy for the Irish Language
The European Charter for Minority Languages
The 20 Year Strategy in the North
Services Available in Irish
Get Involved with Conradh na Gaeilge
Campaigns
Research and Submissions
Using Irish State Services
Irish Language Commissioner
Employment
Irish Language Careers Booklet
Irish language jobs (Europe)
Irish language jobs in Ireland
Irish Third-Level Courses
Vacancies
Information Sheet on Job Possibilities

Vótáil in Éirinn – cén córas atá againn?

| Lynn |

Léargas agus modh oibre

Tá an córas Aonvóta Inaistrithe againn ón neamhspleáchas sa bhliain 1922 – tá an córas seo luaite i mBunreacht na hÉireann. Mar vótálaí níl ort ach uimhir a 1 a chuir in aice leis an iarrthóir is fearr, uimhir a 2 in aice leis an dara ceann is fearr agus araile. Níl ort uimhir a chuir in aice le gach iarrthóir, is féidir leat stopadh ag 1 más maith leat. Ach nuair a roghnaíonn tú uimhir a 2, a 3 agus araile tá seans níos fearr ag na hiarrthóirí sin a bheith tofa, mura bhfuil na vótaí sin ag teastáil ó do chead rogha.

Is í an aidhm atá ag an gcóras ionadaíocht chionmhar seo ná an méid is mó rogha a chomhaireamh agus is féidir. Is é sin an fáth go bhfuil níos mó ná suíochán amháin i ngach dáilcheantar.

Bíonn an córas seo ag oibriú ar chóras cuótaí -is éard atá i gceist le cuóta ná gach duine a chaith vóta bailí, roinnte ar an méid suíochán atá ar fáil sa cheantar móide a haon, agus móide a haon den uimhir sin.

Samplaí den chóras in úsáid

Samhlaigh go bhfuil trí shuíochán ag dul sa dáilcheantar seo, agus caitheadh 1,000 vótaí bailí. Beidh an cuóta 251 (1,000 roinnte ar 3 suíochán, móide 1 (4) = 250 móide 1 = 251)

Máire 300
Ashling 200
Seán  200
Pádraig 200
Síle 100

Beidh Máire tofa, agus téann na 49 vóta eile nach raibh ag teastáil uaithi chuig an uimhir a 2. Samhlaigh go ndeachaigh 39 chuig Ashling, agus 10 go Seán.

Máire (Tofa) 251
Ashling  239
Seán  210
Pádraig 200
Síle 100

Mar atá feicthe agat, ní bhfuair aon duine an cuóta (251) an babhta seo. Mar sin, gheobhaimid réidh leis an duine a fuair na vótaí is lú – Síle.

Téann a cuid vótaí go Pádraig (51), Seán (38), agus Ashling (10). Níor luaigh duine amháin aon rogha eile, agus mar sin tá siad neamh-inaistrithe.

Máire 251 (Tofa)
Pádraig 251 (Tofa)
Ashling 249
Seán  248
Síle  100 (Díbeartha)
Neamh-inaistrithe 1

Anois tá an méid ceart ag Pádraig chun a bheith tofa. Níl aon bharrachas agus mar sin níl aon vótaí le dáileadh. Mar sin bheadh Seán imithe as an rás mar fuair sé an méid vótaí is lú as na daoine atá fágtha. Níl aon duine eile fágtha chun an tríú suíochán a thógáil, agus mar sin bheadh Ashling tofa gan an cuóta a bheith bainte amach aici.

Bheadh an toradh mar seo:

Máire 251 (Tofa)
Pádraig 251 (Tofa)
Ashling 249 (Tofa)
Seán 248 (Díbeartha)
Síle  100 (Díbeartha)
Neamh-inaistrithe 1

Comparáid le tíortha eile

Aonvóta Inaistrithe An chéad duine abhaile
Dáilcheantair il-suímh Dáilcheantair le suíocháin amháin
Vótáil ilroghnach Vótáil rogha amháin
Suíocháin líonta ó ‘chuóta’  Suíocháin líonta ón méid vótaí

Is é ‘an chéad duine abhaile’ an córas atá in úsáid sa Ríocht Aontaithe, agus an chuid is mó de na Stáit Aontaithe. Ciallaíonn ‘an chéad duine abhaile’ ná an duine a fuair an méid is mó vótaí sa dháilcheantar sin. Ní féidir leat vóta a chaitheamh ach ar son duine amháin. 

Buntáistí & míbhuntáistí an chórais

An buntáiste is mó le hionadaíocht chionmhar ná gur córas cothrom é ó thaobh an daonlathais de. Tá gach uile vóta san áireamh agus chomh maith leis an dara agus an tríú rogha atá ag gach duine. Cuireann an córas seo rannpháirtíocht an vótálaí chun cinn. Chomh maith leis sin is féidir le daoine as na bpáirtithe beaga a bheith tofa agus cuidíonn sé sin le cobhsaíocht shóisialta trí neartú a dhéanamh ar an bpróiseas daonlathach.

Is é an príomhmhíbhuntáiste a bhaineann le hionadaíocht chionmhar ná go mbíonn comhrialtas i gceist leis an chuid is mó den am. Is féidir leat a rá gur buntáiste é sin freisin, mar cuireann sé iallach ar na bpáirtithe a bheith obair le chéile. Deirtear freisin nach féidir comhréiteach a dhéanamh ar polasaithe áirithe seasamh a bhíonn lárnach mar chuid den fheachtas roimh an toghchán nuair a bhíonn páirtithe ag soiléiriú a gcuid bunéileamh.