Feirmeoir, iascaire, seanchaí, staraí, amhránaí agus fear cuideachtan go smior ba ea Tom Neilí Ó Mainín, ó Thíorabháin, atá imithe uainn ar shlí na fírinne.
Sea mhuise, fear suáilceach muinteartha agus fear go mbíodh aoibh na sástachta air i gcónaí, is cuma cad a bheadh ar bun aige. Trócaire sa chré air, mar a deireadh muintir an Bhlascaoid Mhóir.
Is dócha gur ag An tOireachtas, na blianta fada ó shin, a chuir an pobal Gaelach i gcoitinne aithne ar dtúis ar an bhfear mánla macánta seo. Toisc gan é bheith ar fónamh le tamall anuas, áfach, ní théadh Tom go dtí An tOireachtas agus mhothaíomar uainn go mór é. Ach tá sé imithe go dtí Oireachtas na bhFlaitheas nGeal anois, áit ná beidh aon easpa comhluadair air. Faraor, tá mórán nach é imithe chun an Oireachtais chéanna sin le tamall anuas.
Ba léir, ó bheith tamall ina fhochair, go raibh spéis thar cuimse ag Tom ina dhúchas agus ba dheacair teacht thairis mar chainteoir líofa Gaelainne. I bhfad sular thosaigh Tom ag dul chun An tOireachtas ar bhonn rialta do bhí sé áirithe mar shaoi ina phobal féin.
Dream intleachtúil léannta ba ea Mainínigh Thíorabháin ar fad agus níorbh aon eisceacht é Tom. Níl aon teora leis an méid eolais a bhí acu ar a dhúiche féin agus ar gach ar bhain léi.
Rámhaí breá naomhóige ba ea Tom agus is mó oíche a thug sé fliuch fuar ar an bhfarraige, i gCuan Ard na Caithne agus i gcuanta eile in Iarthar Duibhneach, is é féin is a chriú ag iascach na maicréal gan mórán fáltais ar uairibh.
Do bhí sé amuigh ar an mbóchna an oíche ar bádh criú naomhóige amach ó Bhéal Bán. D’fhan cuimhne na tragóide sin leis i rith a shaoil ar fad. Bhí sé páirteach i gcúpla rás naomhóg thiar i seascaidí an chéid seo caite.
Conas tréithe duine a aithint ón tslí a mbíonn a chaipín ar a cheann aige!
Is mór an trua agus an t-iontas nár scríobh Tom aon leabhar i rith a shaoil mar do bhí an cumas ann a leithéid a dhéanamh gan cháim. Is mó athrú a dhein an saol fad a bhí Tom ar marthain go dtí an lá atá inniu ann agus chonaic sé mórán de sin ag tarlú.
Fear ab ea é a chreid i nDia agus i dtoil Dé agus ins gach aon rud a bhaineann leis sin. Chaitheadh a leithéid creideamh láidir a bheith aige agus é ag cur a bheatha i mbaol ar an mhuir mhóir. Is cuimhin lá amháin ar thaispeáin sé scaball dom, tiomnaithe don Mhaighdean Mhuire, a chaitheadh sé gach oíche a bhíodh sé ar an bhfarraige agus é ag súil go dtabharfadh Sí abhaile slán é. Is mó iascaire a chaith a leithéid tráth den tsaol.
Ba bhreá leis a bheith páirteach i seisiún amhránaíochta agus bhí stór maith amhrán as Gaelainn agus as Béarla aige, maille le roinnt aistriúcháin go Gaelainn ar amhráin Bhéarla, ar nós The Rose of Tralee.
Bhíodh fonn air cur isteach ar chuid de chomórtais ardáin an Oireachtais ach ní chun iomaíochta ba ea é sin ach chun a bheith sa chuideachta agus chun aithne a chur ar na hiomaitheoirí eile.
D’éirigh leis an chéad áit a bhuachtaint sa Phríomh-Chomórtas Scéalaíochta in 2008
Bhain sé an dara háit amach sa chomórtas seo roinnt blianta chomh maith, 2001 agus 2003 ina measc. Cé nár bhuaigh Tomás an comórtas Dreas Cainte, chuaigh sé gar dhó go minic.
Déanaimid comhbhrón ó chroí lena bhean is lena chlann a bhí leáite anuas air.
