Tá geallta ag Aire Stáit na Gaeltachta go mbeidh an t-athbhreithniú ar an gcinneadh fáil réidh le toghchán Údarás na Gaeltachta curtha i gcrích roimh thús an gheimhridh.
Is go gairid ina dhiaidh sin, i mí Eanáir 2023, a rachaidh tréimhse an Bhoird atá ann faoi láthair in éag.
Ag labhairt dó sa Dáil aréir, dúirt an tAire Stáit Jack Chambers go raibh sé “tráthúil” go ndéanfaí an t-athbhreithniú anois i bhfianaise an méid athruithe atá tagtha ar chúraimí an Údaráis le deich mbliana anuas. Luaigh sé go sonrach cúram na pleanála teanga a bheith anois ar an eagraíocht.
“O tharla go mbeidh tréimhse an bhoird reatha caite in Eanáir 2023, ta sé tráthúil go ndéanfaí athbhreithniú den chineál atá beartaithe anois,” arsa Chambers.
“Tá an oiread sin athruithe tagtha ar chlár oibre na heagraíochta ó 2012 i leith, lena n-áirítear feidhmiú an phróisis pleanála teanga a bhfuil a rath ag brath ar ionchur agus glór leanúnach a bheith ag an bpobal ón mbonn aníos.
“I dtaca leis seo, aithnítear go bhféadfadh cur chuige malartach a bheith tráthúil dá mbeadh próiseas ní ba daonlathaí agus cur chuige leasaithe i leith comhdhéanamh agus próiseas roghnúcháin-toghcháin an bhoird.”
Dúirt an tAire Stáit go raibh críoch curtha ag a Roinn leis an bpróiseas comhairliúcháin poiblí faoi struchtúr Bhord an Údaráis agus ceist an toghcháin.
Bhí súil aige a dúirt sé go gceapfar gan “rómhoill” sainchomhairleoirí chun scagadh a dhéanamh ar na tuairimí a léirigh an pobal. Dúirt an tAire Stáit go mbeadh a gcuid oibre déanta ag na comhairleoirí roimh thús an gheimhridh agus go ndéanfadh sé féin agus an tAire Catherine Martin cinneadh faoin athbhreithniú an uair sin.
Nuair nár léirigh aon dream spéis sa chéad phróiseas tairisceana a bhí ag Roinn na Gaeltachta, shocraigh an Roinn go ndéanfaidís féin an próiseas comhairliúcháin a reáchtáil agus go n-eagrófaí comórtas eile chun teacht ar chomhlacht neamhspleách chun anailís agus moltaí a dhéanamh ar thorthaí an phróisis sin.
Agus an cheist á plé aici leis an Aire Stáit sa Dáil aréir, dúirt an Teachta Dála Mairéad Farrell go raibh sé tábhachtach go dtabharfaí “soiléireacht” do mhuintir na Gaeltachta faoi cad atá i gceist a dhéanamh faoi cheist thoghchán an Údaráis.
“Más rud é go mbeidh toghcháin ann, is dócha go gcaithfear iad a bheith ann chomh luath agus gur féidir,” arsa Mairéad Farrell.
Tá Sinn Féin ar son an toghchán mar a bhíodh a thabhairt ar ais. Deir Sinn Féin go bhfuil an cheist faoin toghchán a thabhairt ar ais “socraithe” mar go bhfuil muintir na Gaeltachta ar a son,
Cuireadh deireadh le toghchán an Údaráis faoi Acht na Gaeltachta 2012 agus laghdaíodh líon na gcomhaltaí ar an mbord ó 20 go 12 comhalta. Is é Aire na Gaeltachta a cheapann seachtar comhaltaí, an cathaoirleach san áireamh, agus ainmníonn na comhairlí contae a bhfuil ceantar Gaeltachta ina ndlínse cúigear comhaltaí eile.
In agallamh le Tuairisc.ie roimh an olltoghchán deireanach, gheall ceannaire Fhianna Fáil Micheál Martin go dtabharfadh sé ar ais toghchán an Údaráis dá mbeadh sé ina Thaoiseach, ach níor tháinig an gealltanas sin slán sna comhráite maidir le bunú an chomhrialtais.
Gealladh sa Chlár Rialtais a d’aontaigh Fianna Fáil le Fine Gael agus an Comhaontas Glas go ndéanfaí athbhreithniú ar struchtúr rialachais an Údaráis agus ar an gcinneadh deireadh a chur leis an toghchán.
In agallamh a rinne Aire Stáit na Gaeltachta Jack Chambers le Tuairisc.ie anuraidh dúirt sé gurb é “a thuairim phearsanta” go bhféadfadh an tÚdarás a bheith “níos gaire fós do na pobail Ghaeltachta a n-oibríonn sé dóibh”.
Bíodh is go bhfuil an t-athbhreithniú fós le déanamh ar struchtúr Bhord an Údaráis, tá leid tugtha ag an Aire Stáit gur meascán de thoghchán agus próiseas ainmniúcháin atá uaidh féin.
Dúirt sé go mbeadh sé “réasúnta” iarracht a dhéanamh “ionadaíocht phobail a neartú ag leibhéal an Bhoird”.
Ceist thoghchán Údarás na Gaeltachta ‘socraithe’ mar sin atá ‘de dhíth’ ar an bpobal
Iarchathaoirligh ar Bhord Údarás na Gaeltachta ag tacú le hathbhunú toghcháin
Tuairimí an phobail le lorg go luath faoi thoghchán Údarás na Gaeltachta
