Tá ráite ag Teachta Dála go gcuireann sé “iontas” uirthi nár tháinig grúpa oibre a bhunaigh an Rialtas chun cúrsaí pleanála sa Ghaeltacht a phlé le chéile ach uair amháin le bliain anuas, in ainneoin na “géarchéime” atá ann.
Dúirt an Teachta Dála Catherine Connolly gur léir nach bhfuil an Rialtas ag plé leis an gceist “ar bhonn práinne”.
Thug Aire Stáit na Gaeltachta Jack Chambers le fios sa Dáil nach raibh ach cruinniú amháin ag an ngrúpa oibre a thionóil an Roinn Tithíochta i mí na Bealtaine 2021 chun gnéithe éagsúla den phróiseas pleanála sa Ghaeltacht a scrúdú. Tá ionadaithe ón Roinn Tithíochta, Roinn na Gaeltachta, Údarás na Gaeltachta agus na húdaráis áitiúla a bhfuil ceantair Ghaeltachta á riaradh acu ina mbaill den ghrúpa oibre.
Dúirt an tAire Stáit go raibh grúpa idir-rannach eile bunaithe ag a Roinn agus an Roinn Tithíochta chun “tacú leis an obair atá ar bun agus chun dlús a chur leis”. Sé huaire a chas an grúpa sin le chéile ó mhí Feabhra 2021 agus reáchtáladh an cruinniú is deireanaí aige an mhí seo caite.
Tá geallta ag an Aire Tithíochta Darragh O’Brien go bhfuil sé chun treoirlínte maidir le cúrsaí pleanála agus tithíochta sa Ghaeltacht a fhoilsiú ach tá an chuma ar an scéal anois nach mbeidh siad foilsithe go dtí an bhliain seo chugainn in ainneoin gur dhúirt an tAire go mbeadh siad réidh roimh dheireadh 2021.
Tá díomá léirithe ag Conradh na Gaeilge agus polaiteoirí faoin moill agus ráite ag an gConradh gur léiriú í ar an ngá le hionadaithe ó phobal na Gaeltachta páirteach san obair atá ar bun ag na ranna rialtais, éileamh a bhfuil diúltaithe dó go dtí seo.
Agus é ag labhairt sa Dáil an tseachtain seo, d’admhaigh Aire Stáit na Gaeltachta nach raibh an córas atá ann faoi láthair ó thaobh chúrsaí pleanála sa Ghaeltacht ag obair agus sé gur cheist “an-phráinneach” a bhí inti. Dúirt sé go mbíonn oifigigh ina roinn i dteagmháil leis an Roinn Tithíochta ar an ábhar “an t-am ar fad”.
Mheas an Teachta Dála Catherine Connolly, a cheistigh an tAire Stáit faoi obair an ghrúpa oibre, nach raibh a dhóthain déanta ag an Rialtas chun an scéal a bhrú ar aghaidh.
Ghabh an Teachta Dála Neamhspleách buíochas leis an Aire Stáit as an eolas a chur a fáil ach dúirt sí gur chuir a fhreagra iontas uirthi.
“An rud atá ag teastáil go géar ná treoirlínte, polasaithe agus beartais. Cheap mé, mar bhall [de Choiste Gaeilge an Oireachtais atá ag scrúdú an ábhair], go raibh sé sin ag tarlú ar bhonn práinne, ach tá an chosúlacht ar an scéal nach bhfuil. “Níor tháinig an grúpa oibre sin le chéile ach uair amháin. Tá breis agus bliain caite agus níor tháinig siad le chéile ach uair amháin.”
Dúirt an Teachta Connolly go raibh sé soiléir ón bhfianaise a bhí tugtha do Choiste Oireachtais na Gaeilge go raibh “easpa tuisceana” ann ó thaobh na n-údarás áitiúla maidir leis na dualgais a bhí orthu ó thaobh na pleanála sa Ghaeltacht.
Thagair sí freisin don mhéid a bhí le rá ag an gCoimisinéir Teanga ina thuarascáil bhliantúil faoi chásanna a tháinig chun cinn i gcontae na Mí agus i gCiarraí.
Dúirt an Teachta de chuid Ghaillimh Thiar gur léiriú ar an bhfadhb sin líon na dtithe atá “folamh agus tréigthe” i gceantair ar nós Cheantar na nOileán i gConamara agus freisin na deacrachtaí a bhí ag daoine cead pleanála a fháil sa Ghaeltacht.
