Skip to main content
Home
Age Groups
Age Group 4 and under
Irish names
Playgroups
Using Irish with your children
Speaking Irish to your grandchildren
Raising children with Irish outside the Gaeltacht
Raising children through Irish in the Gaeltacht
Support, services & facilities
Age Group 4 - 12
Irish-Medium Schools
Benefits of All-Irish Education
Irish Colleges (Gaeltacht Summer Courses)
The Gaelbhratach
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Age Group 12 - 18
Irish-Medium Schools
Benefits of All-Irish Education
Summer Colleges
The Gaelbhratach
Irish Language Festivals
Using Your Irish Name
Support, services & facilities
Age Group 18 - 22
Learn Irish: 18-22 year olds
Irish Third-Level Courses
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Age Group 22+
Irish language jobs in Ireland
Irish Classes for Adults
Get Involved in the Movement with Conradh na Gaeilge
Conversation Circles
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Community
PEIG.ie Newsletter
10 Reasons to Register to our Business Directory
Supports Available for Businesses
Conversation Circles
Surnames
The Gaeltacht
Community Groups
Irish Language Centres
Organisations
Irish Language Festivals
Festivals
Irish Week / Seachtain na Gaeilge
Awareness Events
5 Tips
Irish Language Books
Irish Language Podcasts
Learn
Learning Irish
Playgroups
Irish-Medium Schools
Irish in English Speaking Schools
Irish Classes for Adults
Irish Classes
Irish Services for Schools
Terminology and Grammar Tools Online
Rights
The Official Languages ​​Act 2003 and the 20-Year Strategy for the Irish Language
The European Charter for Minority Languages
The 20 Year Strategy in the North
Services Available in Irish
Get Involved with Conradh na Gaeilge
Campaigns
Research and Submissions
Using Irish State Services
Irish Language Commissioner
Employment
Irish Language Careers Booklet
Irish language jobs (Europe)
Irish language jobs in Ireland
Irish Third-Level Courses
Vacancies
Information Sheet on Job Possibilities
Home
Age Groups
Age Group 4 and under
Irish names
Playgroups
Using Irish with your children
Speaking Irish to your grandchildren
Raising children with Irish outside the Gaeltacht
Raising children through Irish in the Gaeltacht
Support, services & facilities
Age Group 4 - 12
Irish-Medium Schools
Benefits of All-Irish Education
Irish Colleges (Gaeltacht Summer Courses)
The Gaelbhratach
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Age Group 12 - 18
Irish-Medium Schools
Benefits of All-Irish Education
Summer Colleges
The Gaelbhratach
Irish Language Festivals
Using Your Irish Name
Support, services & facilities
Age Group 18 - 22
Learn Irish: 18-22 year olds
Irish Third-Level Courses
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Age Group 22+
Irish language jobs in Ireland
Irish Classes for Adults
Get Involved in the Movement with Conradh na Gaeilge
Conversation Circles
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Community
PEIG.ie Newsletter
10 Reasons to Register to our Business Directory
Supports Available for Businesses
Conversation Circles
Surnames
The Gaeltacht
Community Groups
Irish Language Centres
Organisations
Irish Language Festivals
Festivals
Irish Week / Seachtain na Gaeilge
Awareness Events
5 Tips
Irish Language Books
Irish Language Podcasts
Learn
Learning Irish
Playgroups
Irish-Medium Schools
Irish in English Speaking Schools
Irish Classes for Adults
Irish Classes
Irish Services for Schools
Terminology and Grammar Tools Online
Rights
The Official Languages ​​Act 2003 and the 20-Year Strategy for the Irish Language
The European Charter for Minority Languages
The 20 Year Strategy in the North
Services Available in Irish
Get Involved with Conradh na Gaeilge
Campaigns
Research and Submissions
Using Irish State Services
Irish Language Commissioner
Employment
Irish Language Careers Booklet
Irish language jobs (Europe)
Irish language jobs in Ireland
Irish Third-Level Courses
Vacancies
Information Sheet on Job Possibilities
laghdu-ar-lion-na-gcainteoiri-laethula-gaeilge-i-16-den-26-limistear-pleanala-teanga

Laghdú ar líon na gcainteoirí laethúla Gaeilge i 16 den 26 Limistéar Pleanála Teanga

Tá titim tagtha ar líon na gcainteoirí laethúla Gaeilge i 16 den 26 Limistéar Pleanála Gaeltachta [LPT], de réir torthaí Dhaonáireamh 2022.

Is i gceantair Ghaeltachta i Maigh Eo, i nDún na nGall agus i nGaillimh is mó a tháinig laghdú ar líon na gcainteoirí laethúla lasmuigh den chóras oideachais ach bhí ardú suntasach le feiceáil freisin i gceantair eile.

Tharla an titim is mó i LPT Mhaigh Eo Thuaidh, ina bhfuil Béal an Mhuirthead agus ceantar Iorrais. Thit líon na gcainteoirí laethúla sa cheantar ó 563 go dtí 447 idir 2016 agus 2022, laghdú 21%. Bhí laghdú suntasach – 16% – i gceist le LPT Mhaigh Eo Thiar, a chlúdaíonn Acaill, an Corrán agus Dumha Éige, agus líon na gcainteoirí laethúla tite ansin ó 180 go dtí 151.

Bhí an LPT ina bhfuil an chuid eile de Ghaeltacht Mhaigh Eo ar cheann de na cinn ina raibh titim mhór freisin agus líon na gcainteoirí i nDúiche Sheoigheach agus Tuar Mhic Éadaigh tite ó 426 go dtí 363 idir an dá dhaonáireamh – laghdú 15%.

Léiríodh titim 21% freisin in Árainn Mhór i nDún na nGall – ó 219 go dtí 174 – ach ba iad Oileáin Árann i nGaillimh an LPT a chonaic an méadú is mó ar líon na gcainteoirí laethúla agus 768 cainteoir laethúil ar Inis Mór, Inis Meáin agus Inis Oírr de réir an Daonáirimh, ardú 13% ón 681 a bhí ansin in 2016.

Bhí oileán Gaeltachta eile, Toraigh, ar cheann de na LPT inar tháinig an t-ardú is mó agus méadú 9% le feiceáil ansin, ó 85 go dtí 93. Titim 14% a bhí i gceist i gCléire amach ó chósta Chorcaí, áit ar tháinig laghdú ar líon na gcainteoirí ó 36 go dtí 31.

Níl figiúirí don daonra na Limistéar Pleanála Teanga ó Dhaonáireamh 2022 curtha ar fáil go fóill ag an bPríomhoifig Staidrimh, rud a fhágann nach féidir measúnú a dhéanamh ar an tionchar a bhí ag aon athrú sa daonra ar líon na gcainteoirí laethúla Gaeilge sna ceantair pleanála teanga uile.

Léirigh na torthaí a foilsíodh inné, áfach, go raibh ardú tagtha ar dhaonra na Gaeltachta i ngach ceann de na seacht gcontae ina bhfuil Gaeltacht.

As na LPT go léir, is i gCois Fharraige i nGaeltacht na Gaillimhe atá an líon is mó cainteoirí laethúla agus 3,186 duine ag labhairt na Gaeilge gach lá sa cheantar, de réir an daonáirimh, suas 3% ó 2016.

Ardú 4% a bhí i gceist le Ciarraí Thiar (1,998 cainteoir laethúil Gaeilge) ó fhigiúirí 2016 agus laghdú beag de 1% a bhí le feiceáil i bpéire eile de na LPT is mó ó thaobh líon na gcainteoirí laethúla Gaeilge de – Gaoth Dobhair, Rann na Feirste, Anagaire agus Loch an Iúir (2,866) i nDún na nGall agus An Cheathrú Rua (1,542) i nGaillimh.

Laghdú a bhí i gceist sna trí LPT eile ina bhfuil breis is 1,000 cainteoir laethúil Gaeilge. Laghdú 5% a bhí i gceist le Conamara Láir (1,529) agus Cloich Chionnaola, Gort an Choirce, An Fál Carrach agus Machaire Rabhartaigh (1,466) agus laghdú 8% a bhí i gceist le Ceantar na nOileán in iarthar Chonamara, ó 1,474 in 2016 go dtí 1,363 in 2022.

Tháinig ardú 10% ar líon na gcainteoirí laethúla Gaeilge i gCiarraí Theas idir 2016 agus 2022, ardú 9% a bhí sna Déise agus sna Rosa chomh maith, agus bhí ardú le feiceáil freisin i LPT Bhearna agus Chnoc na Cathrach agus in LTP Oirthear Chathair na Gaillimhe.

Tá pleananna teanga anois i bhfeidhm i ngach ceann den 26 LPT ar fud na tíre agus tá athbhreithniú neamhspleách le déanamh ar an bpróiseas pleanála teanga, ar tugadh feidhm dó ar dtús faoi Acht na Gaeltachta, 2012.

Tháinig laghdú 1.6% ar líon na gcainteoirí laethúla lasmuigh den chóras oideachais sa Ghaeltacht de réir thorthaí daonáirimh 2022 – ó 20,586 in 2016 go dtí 20,261 anuraidh. Is é seo an dara daonáireamh as a chéile inar tháinig laghdú ar líon na gcainteoirí laethúla sa Ghaeltacht.

Ceantair Ghaeltachta Chiarraí (+4%) agus Phort Láirge (+8.8%) an t-aon dá áit inar tháinig méadú ar líon na gcainteoirí laethúla Gaeilge lasmuigh den chóras oideachais idir 2016-2022.

Contae LPT Cainteoirí Laethúla 2016 Cainteoirí Laethúla 2022 Athrú idir 2016-2022
Gaillimh Cois Fharraige 3104 3186 3%
Gaillimh An Cheathrú Rua 1558 1542 -1%
Gaillimh Conamara Láir 1603 1529 -5%
Gaillimh Ceantar na nOileán 1474 1363 -8%
Gaillimh Oileáin Árann 681 768 13%
Gaillimh Bearna agus Cnoc na Cathrach 660 686 4%
Gaillimh Maigh Cuilinn 299 290 -3%
Gaillimh Oirthear Chathair na Gaillimhe 215 221 3%
Gaillimh An tEachréidh 223 200 -10%
Gaillimh/Maigh Eo Dúiche Sheoigheach agus Tuar Mhic   Éadaigh 426 363 -15%
Maigh Eo Maigh Eo Thuaidh 563 447 -21%
Maigh Eo Maigh Eo Thiar 180 151 -16%
Dún   na nGall Gaoth Dobhair, Rann na Feirste,   Anagaire agus Loch an Iúir 2900 2866 -1%
Dún   na nGall Cloich Chionnaola, Gort an Choirce,   An Fál Carrach agus Machaire Rabhartaigh 1546 1466 -5%
Dún   na nGall Na Rosa 274 300 9%
Dún   na nGall An Ghaeltacht Láir 337 298 -12%
Dún   na nGall Dún na nGall Theas 322 298 -7%
Dún na nGall Tuaisceart Dhún na nGall 246 258 5%
Dún   na nGall Árainn Mhór 219 174 -21%
Dún   na nGall Toraigh 85 93 9%
Ciarraí Ciarraí Thiar 1928 1998 4%
Ciarraí Ciarraí Theas 121 133 10%
Corcaigh Múscraí 836 816 -2%
Corcaigh Cléire 36 31 -14%
Port Láirge Na Déise 467 508 9%
An Mhí Ráth Chairn agus Baile Ghib 283 276 -2%

Níos mó