‘Bíodh an Eoraip san airdeall faoin gcontúirt ón taobh istigh,’ a dúirt leasuachtarán na Stát Aontaithe, J.D. Vance, ag comhdháil idirnáisiúnta faoi chúrsaí slándála i München na Gearmáine an deireadh seachtaine seo caite.
Is cinnte nach é an páirtí Alternative für Deutschland (AfD), atá chomh mór sin ar thaobh na heite deise agus ar féidir le páirtí polaitiúil a bheith gan a bheith mídhleathach, a bhí i gceist ag Vance.
In alt tuairimíochta a foilsíodh sa nuachtán Welt am Sonntag díreach roimh an Nollaig, scríobh leathbhádóir Vance agus an Trumpadóir, Elon Musk, gurb iad an AfD ‘an t-aon dream amháin ar féidir leo an Ghearmáin a shábháil.’
Lena chois sin, tá tús áite á thabhairt ar X, gréasán sóisialta Musk – agus ar TikTok na Síne, leis – do theachtaireachtaí agus físeáin de chuid an pháirtí chonspóidigh AfD thar ábhar bolscaireachta na bpáirtithe polaitiúla eile sa Ghearmáin. Sin a léirigh taighde de chuid na heagraíochta neamhrialtais Global Witness an tseachtain seo.
An éireoidh leis an AfD, atá go láidir i gcoinne na hinimirce, atá go mór ar thaobh na Rúise agus a dteastaíonn uathu tarraingt amach as an euro – ach, spéisiúil go leor, a bhfuil bean i gceannas orthu a bhfuil caidreamh fadtéarmach aici le bean de shliocht Shrí Lanca – an éireoidh leo sin olltoghchán an lae inniu a bhuachaint?
Ní éireoidh, más aon fhianaise na pobalbhreitheanna deireanacha: beidh daonlathaigh Críostaí an CDU/CSU, faoi stiúir Friedrich Merz, i bhfad chun cinn ar an AfD agus thart ar 30% de na vótaí acu. Ach d’fhéadfadh sé go mbeadh os cionn 20% de na vótaí ag AfD Alice Weidel, agus go mbeidh sé deacair ar Friedrich Merz comhrialtas a bhunú le daonlathaigh shóisialacha an SPD, atá faoi stiúir Olaf Scholz – an seansailéir reatha – gan chúnamh na bpáirtithe beaga ar nós Die Linke agus na Glasaigh.
Nó an ngéillfidh Merz don bhrú agus don chathú comhrialtas a bhunú leis an AfD, má bhíonn bua chomh mór sin ag páirtí Weidel nach mbeifear in ann neamhaird a dhéanamh dóibh a thuilleadh – in ainneoin gheallúintí sollúnta na bpáirtithe móra traidisiúnta nach rachaidh siad isteach i gcomhrialtas leis an AfD?
Tá rud amháin soiléir: ní éireoidh leis an AfD bua mór a bhaint amach mura n-éiríonn leo vótaí a mhealladh in iarthar na tíre. Má bhreathnaíonn tú ar thorthaí na bpobalbhreitheanna agus iad léirithe ar léarscáil na Gearmáine, buaileann sé idir an dá shúil thú: sin í an tseanteorainn idir an Ghearmáin Thiar agus an Ghearmáin Thoir, agus tá dath gorm éadrom, dath AfD, ar an Oirthear ar fad. Spéisiúil go leor, tarlaíonn an rud ceannann céanna má zúmáileann tú isteach ar an ardchathair, Beirlín: dath gorm éadrom ar an taobh thoir agus éagsúlacht dathanna – uaine na nGlasach, dearg an SPD agus gorm dorcha an CDU/CSU – ar an taobh thiar.
Dath dearg a bhí ar chathair Bremen, ar chaith mé féin cúpla lá inti san fhómhar, agus inar thug mé suntas – leathbhliain roimh an toghchán – do líon na bpóstaer agus na ngraifítí frith-AfD ar bhallaí agus ar chuaillí solais, frásaí a rinne comparáid go minic idir páirtí Alice Weidel agus an dream úd a bhí i gceannas sa Ghearmáin idir 1933 agus 1945.
Ach in Bremen agus in áiteanna eile iarthar na tíre, is iad an dream a chaitheadh vóta go traidisiúnta do na daonlathaigh shóisialacha is mó a bhfuil an AfD ag díriú orthu: gruaigeadóirí, altraí, oifigigh airm, oibrithe monarchan, agus más fianaise iad na pobalbhreitheanna éireoidh le páirtí Weidel cuid mhaith vótaí a bhaint de SPD Scholz sa chuid sin den tír ar ar tugadh an Ghearmáin Thiar fadó.
Tá gach cuma ar an scéal mar sin go bhfuil port Scholz seinnte mar sheansailéir agus gurb é Friedrich Merz a thiocfaidh i gcomharbacht air. Ar bun Eorpach, seans nach drochrud é sin: bhíodh teannas de chineál go minic idir Scholz agus a chomhghleacaí sa Fhrainc, Emmanuel Macron, agus má thagann Merz ina áit, seans go dtosóidh ‘inneall na hEorpa’ – ais Pháras agus Bheirlín – ag feidhmiú i gceart arís, rud a bhfuil géarghá leis agus an tírdhreach idirnáisiúnta mar atá.
Agus an AfD? ‘Beimid ag fanacht go foighdeach,’ a deir leascheannaire an pháirtí, Sebastian Münzenmaier. ‘Seans go mbeidh an AfD i mbun rialtais níos túisce ná mar atáthar ag ceapadh. Nó sin, tar éis an chéad olltoghcháin eile.’
Gach seans go bhfuil dealramh lena chuid cainte. Ní gá ach breathnú thar theorainn thiar na Gearmáine, áit nár éirigh le páirtithe traidisiúnta na hÍsiltíre PVV Geert Wilders – macasamhail an AfD san Ollainn – a choinneáil amach, in ainneoin a gcuid geallúintí sollúnta le blianta fada.
