Más fíor gur tús maith leath na hoibre, ní fhéadfaí a rá go bhfuil tús maith curtha ag Friedrich Merz lena chuid oibre mar Sheansailéir Phoblacht Fheidearálach na Gearmáine. Den chéad uair i stair iarchogaidh na tíre, theip ar iarrthóir “móramh an tSeansailéara” a bhaint amach ar a chéad iarracht. Agus ba iad a chomhghleacaithe i bpáirtithe an Rialtais ba chúis leis sin.
Tá 328 teachta ag an CDU/CSU agus an SPD sa Bundestag. Bhí 316 vóta de dhíth ar Merz maidin Dé Máirt le go dtoghfaí é – ní bhfuair sé ach 310. Ciallaíonn sé sin nár chaith 18 feisire parlaiminte ar thaobh an rialtais vóta ar a shon. Cérbh iad? Níl a fhios againn, toisc gur ballóid rúnda a bhí ann.
D’fhéadadh gur cuid d’eite dheis an CDU a bhí i gceist, ag léiriú a míshástacht faoi choscán na bhfiach i mBunreacht na Gearmáine a bheith á scaoileadh ag an rialtas nua, nó b’fhéidir gur eite chlé an SPD a bhí i gceist, dream a bhí thar a bheith cáinteach faoi naimhdeas follasach Merz ina gcoinne sa bhfeachtas olltoghchán.
Níor mhaith siad dó go fóill ach oiread gur oscail sé ‘geataí Ifrinn’ nuair a ghlac sé le vótaí an AfD, atá ar an eite fhíordheis, chun rún frith-imirce an CDU a chur chun tosaigh sa sean-Bundestag.
B’fhéidir nach raibh i gceist ach go raibh daoine nach bhfuil poist i ndán dóibh sa rialtas nua ag iarraidh a míshástacht a chur in iúl. Tá chuile sheans ann nárbh mhian ag na reibiliúnaigh go dteipfeadh ar Merz sa chéad bhabhta vótála, nár theastaigh uathu ach cuid den ghradam a bhaint de agus gur timpiste é go raibh níos mó acu ann ná mar a cheapadar.
Ba léir nach raibh aon duine ag súil leis i ndáiríre go dteipfeadh ar Merz sa chéad vóta. Ní raibh barúil ag na saineolaithe céard a tharlódh ina dhiaidh. Vóta eile, iarrthóir eile, olltoghchán eile? Chuaigh na dlíodóirí i mbun comhairle. Bhí sé soiléir go gcaithfí vóta eile a reáchtáil taobh istigh de choicís, ach an bhféadfaí é a dhéanamh arís an lá sin, nó an lá dár gcionn, Dé Céadaoin, nó Déardaoin? Dúirt ionadaithe ón CDU leis na meáin go gcaithfí fanacht, reáchtáladh cruinnithe ar fud an Bundestag chun bealach chun tosaigh a aimsiú.
Bhí iriseoirí ag dul thart ag lorg daoine a labhródh leo. Rinne ARD athchraoladh ar phacáiste faoi ‘bhóthar Merz chuig oifig an tSeansailéara’, cinneadh a chuir an chuma ar an scéal go raibh fógra báis réamhthaifeadta á chraoladh róluath acu trí thimpiste.
Ansin, go gairid théis am lóin fuarthas an scéal go dtiocfadh an Bundestag le chéile arís ag 15.15pm chun triail eile a bhaint as. Bhí na Glasaigh agus an Páirtí Clé sásta tacú le rún a cheadódh iarracht eile, agus sa deireadh thacaigh fiú an AfD leis sin. Uair a’ chloig níos déanaí d’fhógair Julia Klöckner, Uachtarán an Bundestag, an toradh: 325 vóta i bhfabhar Merz, móramh naonúir.
“A Frau Uachtaráin, gabhaim buíochas as ucht an mhuinín a léiríodh ionam, agus glacaim le mo thoghadh,” arsa Merz, le faoiseamh.
Is léir tar éis gheit an lae inné nach bhfuil smacht iomlán ag aoirí an CDU/CSU agus an SPD ar a gcuid páirtithe parlaiminte. Tá sé soiléir freisin gur móramh éiginnte atá ag an rialtais nua. Bhí an t-olltoghchán luath, an margadh comhrialtais agus pleananna infheistíochta móra an rialtais nua in ainm is deireadh a chur le leathbhliain gan rialtas éifeachtach. Léireofaí don domhan mór go bhfuil an geilleagar is mó san Eoraip in inmhe déileáil le dúshláin na linne – ainriail Trump, bagairt slándála na Rúise, agus easnaimh infreastruchtúir na Gearmáine féin.
Anois tá a lán cinntí deacra le déanamh, agus móramh ag an rialtas nach seasfaidh an iomarca reibiliúnach. Tá an AfD, a fuair 20.8% san olltoghchán ach atá ag 24.4% sna pobalbhreitheanna cheana féin, ag tuar ‘bás mall’ an rialtais agus ag éileamh olltoghcháin luath eile.
Mura n-éiríonn le ‘pílear deireanach an Daonlathais’, mar a thug Ceannaire an CSU, Markus Soder, ar an rialtas nua, dul i ngleic le fadhbanna na Gearmáine agus dul chun cinn a dhéanamh maidir lena réiteach, tá chuile sheans go leanfaidh fás an AfD chuig an bpointe nach mbeifear ábalta iad a choinneáil ó thairseach na cumhachta ag an leibhéal feidearálach in 2029, tráth a reáchtálfar an chéad olltoghchán eile, mura gcliseann ar an gcomhrialtas roimhe sin.
Tá Merz ina Sheansailéir anois, ach b’fhéidir, mar a dúirt an Sueddeutsche Zeitung in eagarfhocal maidin inniu, go léiríonn tús lag an lae inné go bhfuil púdar an philéir tais.
