‘Sop in áit na scuaibe’ atá tugtha ag lucht feachtais agus an freasúra ar na cumhachtaí nua i dtaobh cúrsaí tithíochta atá le tabhairt ag an Rialtas d’Údarás na Gaeltachta.
Tá cumhachtaí i leith cúrsaí tithíochta luaite sa bhille nua atá á thabhairt isteach chun toghchán Údarás na Gaeltachta a chur ar bun arís.
Deir An Bille um Údarás na Gaeltachta (Leasú), 2024 go bhféadfadh Údarás na Gaeltachta talamh a dhíol, nó a thabhairt ar lámh ar shlí eile, le comhlacht tithíochta ceadaithe nó le húdarás tithíochta ar mhaithe le tithíocht a sholáthar sa Ghaeltacht.
Dúirt Aengus Ó Snodaigh, urlabhraí Gaeilge Shinn Féin agus cathaoirleach Choiste Oireachtais na Gaeilge gur “mór an trua” é go bhfuil “neamhaird” déanta ag Aire Stáit na Gaeltachta, Thomas Byrne, “ar mhórchuid na moltaí” a rinne an coiste sin le dóibh réamhscrúdú a dhéanamh ar an reachtaíocht.
“Beidh deis againn an Bille a leasú ag Céim an Choiste san fhómhar, agus déanfaidh Sinn Féin cinnte leasuithe a chur chun cinn maidir le feidhmeanna an Údaráis ó thaobh na tithíochta de agus maidir leis na fadhbanna go léir eile nach bhfuil réitithe nuair atá an deis againn ag an gcéim sin,” arsa Aengus Ó Snodaigh.
Cumhachtaí i leith cúrsaí tithíochta á dtabhairt d’Údarás na Gaeltachta i mbille nua
Níl Bánú, an grúpa feachtais a bunaíodh chun stocaireacht a dhéanamh faoin ngéarchéim tithíochta sa Ghaeltacht, sásta ach oireadh leis an mbille nua fhoilsithe. Deir Bánú gur “cúis mhór díomá” é nár thapaigh an rialtas an deis “cumhacht cheart tithíochta” a thabhairt d’Údarás na Gaeltachta sa bhille nua a chuirfear faoi bhráid na Dála an tseachtain seo.
“Níl sa leasú atá molta ag an rialtas ach an sob in áit na scuaibe mar nach dtugann sé cead don Údarás dul i ngleic le fadhb an tsoláthair tithíochta sa nGaeltacht do chainteoirí Gaeilge.
“Ina áit sin tugann sé cead don Udarás talamh a thabhairt ar lámha do na comhairlí contae nó do Chomhlachtaí Tithíochta Ceadaithe, gan aon cheangail orthu go gcaithfí a chinntiú gur cainteoirí Gaeilge a bheadh sna tithe a thógfaí ar thalamh an Údaráis,” a deir Bánú.
Tá an brúghrúpa ag achainí ar Aire Stáit na Gaeltachta an bille a leasú chun ceadú d’Údarás na Gaeltachta a bheith “níos gníomhaí maidir le soláthar tithíochta do chainteoirí Gaeilge sa nGaeltacht”.
Tá Bánú ag iarraidh go mbeadh sé soiléir sa “reachtaíocht” go mbeadh cead ag an Údarás “talamh feiliúnach do thithíocht a cheannach sa nGaeltacht agus seirbhísí riachtanacha a chur ar fáil, díreach mar a dhéanann an tÚdarás faoi láthair i gcás na tionsclaíochta”.
Tá sé fógartha ag Údarás na Gaeltachta go bhfuiltear ag obair ar phlean chun tithíocht a chur ar fáil do chainteoirí Gaeilge ar thalamh an Údaráis sa Rinn i bPort Láirge, ar an gCeathrú Rua i gConamara agus i nGaoth Dobhair i nDún na nGall.
Meastar go dtabharfaidh an tÚdarás do na húdaráis áitiúla na suíomhanna atá roghnaithe sna ceantair sin chun tabhairt faoin bhforbairt.
