Craolfar scannán ar TG4 anocht faoin saothar a rinne Tim Robinson i gConamara. Bhásaigh an t-údar, ealaíontóir, cartagrafaí, cartúnaí agus cainteoir Gaeilge aitheanta i mbliana.
In 2010 a rinneadh an scannán Tim Robinson: Connemara, a léirigh Harvest Films agus a stiúir Pat Collins ach anocht an chéad uair a mbeidh sé le feiceáil ar an teilifís.
Tá an scannán Tim Robinson: Connemara, bunaithe ar thríológ Chonamara Robinson – Listening to the Wind, The Last Pool of Darkness agus A Little Gaelic Kingdom, saothair a bhfuil an-mheas orthu i saol na litríochta Béarla.
Dúirt an stiúrthóir Pat Collins, go raibh “ríméad” air go mbeadh an scannán á thaispeáint ar an teilifís den chéad uair.
“Ar ndóigh, thaitneodh sé liom féin go pearsanta dá mba rud é go raibh saothar Tim curtha os comhair lucht leanta níos leithne trí mheán na teilifíse sular bhásaigh sé. Ach, ní mar sin a bhí.
“Ceapaim go ndearna Tim an oiread ar mhaithe leis an tír seo. D’fhéadfainn a rá gurb é an t-ealaíontóir ab fhíre dár casadh riamh orm é. Bhí sé ar aon intinn maidir lena shaol, a chuid smaointe agus a chuid ealaíne.”
Dúirt Collins gur “mhór an onóir” dó féin aithne a chur ar Tim Robinson agus gur ‘mórthaithí dhomhain” a bhí ann dó féin agus don chriú scannánaíochta am a chaitheamh ina theannta.
In Yorkshire Shasana a rugadh Tim Robinson agus nuair a tháinig sé chun cónaithe in Éirinn thug sé faoi shiúl na gcos agus shiúil sé na mílte míle ciliméadar go ndearna mapaí d’Árainn, den Bhoirinn agus de Chonamara.
Bhásaigh Tim Robinson i Londain i mí Aibreáin seo caite in aois a 85 bliain de bharr an choróinvíris, coicís i ndiaidh bhás a mhná céile Mairéad.
Dúirt an tUachtarán Micheál D Ó hUigínn tráth ar bhásaigh Tim Robinson go raibh an-mheas go deo aige air féin agus ar a shárshaothar.
“Cuimhneofar air,” a dúirt an tUachtarán, “de bharr an tuiscint dhomhain a bhí aige ar oidhreacht, tírdhreach agus muintir Chonamara, na Boirne agus Árann.”
I léirmheas a rinne an scríbhneoir Joe O’Connor i nuachtán an Guardian, ar Connemara: Listening to the Wind, an chéad leabhar de na trí leabhar faoi Chonamara, dúirt sé go raibh “an-lear eolais” ag Robinson ar an nGaeilge agus “an-chion” aige uirthi. Dúirt O’Connor go raibh saothar Robinson faoi Chonamara ar an saothar is tábhachtaí a scríobhadh riamh faoin áit.
“Ní dóigh go mbeidh aon saothar liteartha eile againn a bheidh chomh tábhachtach don cheantar leis na mapaí atá déanta aige, a leabhar Stones of Aran: Labyrinth agus an leabhar seo Connemara: Listening to the Wind,” arsa O’Connor.
“Tagaimid ar stair a bhí ligthe i ndearmad le fada an lá ar gach leathanach. Nochtar scéalta i ngach casadh sa gclaí. Tá sé de bhua ag Robinson gur féidir linn an áit iontach seo a léamh gan a bheith ag iarraidh aon bhuntáiste a bhaint as ná aon iarracht a dhéanamh é a athrú. Leabhar é seo a thugann a gceart do na daoine sin a ndearnadh feall orthu go minic agus a bhfuil a gcuid a scéalta anseo agus a cheart freisin don choirnéal aisteach álainn seo den domhan.”
Dúirt an scríbhneoir dúlra aitheanta Robert Macfarlane, go raibh tríológ Chonamara ar chuid de na “saothair neamhfhicsin is iontaí a scríobhadh riamh i mBéarla”.
Anocht Dé Céadaoin, 10 Meitheamh, ag 9:30pm a chraolfar ‘Tim Robinson: Connemara’ ar TG4.
