Tá an obair tosaithe ag Cumann Lúthchleas Gael ar Phlean Straitéiseach 2021-2026 atá fógartha ag an Uachtarán nua-thofa Larry McCarthy. As seo go ceann cúpla mí beidh grúpa faoi cheannas an Chárthaigh ag dul i gcomhairle le chuile aicme a bhfuil baint acu leis an eagraíocht – fostaithe, ardoifigigh, oifigigh chontae agus áitiúla, imreoirí agus gnáthbhaill.
Beidh cúpla mí eile caite sula dtiocfar chun cainte leis an dream is deireanaí atá luaite agam, ach foláireamh uaim roimhe sin, más ceadmhach.
‘Ní bhíonn aon mhaith sa seanchas nuair a bhíonn an anachain déanta.’ Fágann an daonlathas seans cainte ag an té is ísle ar dhréimire CLG mar sin chomh maith leis an lucht ceannais.
Mar sin beidh an deis ar fáil duit agus mura nglacann tú léi ná bí mo bhodhrú-sa ná ag bodhrú aon duine eile feasta le do chuid casaoide.
Dhéanfainn iarratas oraibhse a léann na leathanaigh seo bhur dtuairimí a
chur ar fáil i dtaobh an chaoi a ndéanann an eagraíocht a dualgas i leith na Gaeilge a chomhlíonadh – tá chuile réimse i gceist anois agam agus ní hiad ardfheidhmeannaigh Pháirc an Chrócaigh amháin.
Tá go hard os cionn 40 bliain caite agam i mbun na hoibre seo agus fágann a bhfaca mé i rith an ama sin go gcreidim go daingean go raibh agus go bhfuil tiomantas láidir taobh istigh de CLG dár dteanga dhúchais. Sin ráite, ghlacfainn leis go bhfuil uisce go leor ligthe isteach, go háirithe sna blianta deireanacha den chéad seo caite agus ó thús an chéid seo.
Tá sin tarlaithe i gcás na rudaí is simplí. Ní fada an t-achar ó shin ó bhíodh sé de nós ardán soiléir a thabhairt don Ghaeilge i gcláracha agus sa bhfógraíocht phoiblí a dhéantaí ag cluichí. Inniu minic go leor is Béarla amháin a bhíonn iontu. Níl fáth faoin spéir, go náisiúnta ná go háitiúil, gur gá ainm club ná contae a scríobh ar an gcuma sin ar aon chineál páipéarachais a bhfuil branda oifigiúil an chumainn air.
Sin ráite, mura bhfuil Súil Seabhaic an cheannárais in ann a chur in iúl i dteanga na nGael amháin gur scór dlisteanach a bhí ann nó nach ea, tá sé in am éan nó ainmhí éicint eile a chur ina áit.
Tuigim go maith nach bhfuil sna samplaí atá luaite agam ach ‘caint in áit an ghnímh’, ach nuair a shleamhnaíonn siad isteach sa gcóras, is comhartha é go bhfuil fadhb níos mó ann. Agus tá.
Tá dhá chloigeann ar an bhfadhb sin. Baineann an chéad cheann acu le gur eagraíocht cluichí go príomha é Cumann Lúthchleas Gael. Sin a bunús agus a croí agus an t-údar go bhfuil oiread sin ratha uirthi.
Nuair a chaitear isteach an pheil, nó nuair a bhuailtear an chéad iarraidh ar an sliotar, fágtar chuile ní eile sa dara háit – más i bPáirc an Chrócaigh a tharlaíonn sin nó ar dhumhach Inis Oírr.
Sin go díreach mar ba chóir a bheith freisin.
Faoi na rialacha céanna a imríonn na foirne ar an dá pháirc. Is ionann an struchtúr smachta agus imeartha atá i chaon áit agus ar fhaitíos na hargóna, iad breactha síos go soiléir i scríbhinn dóibh siúd a cheistíonn iad.
Níl sé chomh héasca sin teanga atá ar an dé deiridh a chothú. Níl aon ghá dom a mhíniú cén fáth. Tuigeann an té is lú eolas ar stair na hÉireann an méid sin.
De réir mar a fheicimse an scéal, ní easpa suime is mó is cúis leis an bhfaillí a d’fhéadfaí a chur i leith Chumann Lúthchleas Gael i dtaobh na Gaeilge, ach easpa struchtúir a dhéanfadh a bhealach trí chreatlach na heagraíochta ó Pháirc an Chrócaigh anuas.
Is cinnte go bhfuil daoine ansiúd thuas atá tiomanta don obair agus a bhfuil tuiscint mhaith acu ar na modhanna nua-aimseartha cumarsáide a chuideodh leis an gcuspóir – tá lá na ranganna Gaeilge chomh seanchaite le bróga Methuselah, a mhair go raibh sé 969.
Tá easpa córas ceart cóirithe faoina scaipfeadh siad an soiscéal ar cheann de na constaicí is mó atá rompu siúd.
Rinneadh botún damanta cúpla bliain ó shin nuair a shocraigh Cumann Lúthchleas Gael go mba ar aon duine amháin a bheadh cúram na Gaeilge agus cúram Scór i gclubanna, ar choistí réigiúnda, contae agus cúige. Ar mhaithe leis an líon daoine a bhíonn ar na coistí sin a laghdú a deineadh an t-athrú – gan smaoineamh gur mór a bhí idir cúram na beirte.
In achar fíorghairid ina dhiaidh sin, déarfainn go raibh sé tagtha sa saol nach raibh líofacht na Gaeilge ag leath díobh sin sna postanna a raibh Oifigeach Cultúir mar ainm anois orthu. Bheadh iontas orm mura chun donais atá cúrsaí imithe ó shin.
Grá don cheol agus don damhsa is mó a thiomáineann iad siúd a d’fhág go bhfuil an oiread sin ratha ar Scór – ní féidir oiread sin milleáin a thabhairt dóibh mura bhfuil an Ghaeilge acu, nó más taobh leis an mbeagán di atádar.
Tá neart le déanamh acu i mbun a gcúraim fhéin, ach mura bhfuil sé ródheireanach, ba chóir oifigigh a cheapadh ag chuile leibhéal a mbeadh cur chun cinn na teanga amháin mar chúram orthu.
Ní leigheasfaidh sé an scéal – ní bheifeá ag súil go ndéanfadh. Ach cruthóidh sé cuisle ón gcroí go dtí na ladhracha is faide uaidh agus bealach fuinniúil le tabhairt faoin gcúram. Cuir plean beo, éifeachtach, nua-aimseartha ina lámha ansin.
Má tá tú ag teacht lena ndeirim, déan tusa freisin é a chur in iúl dóibh siúd atá ag plé leis an bPlean Straitéiseach. Má tá seift níos cliste agat le cur faoina gcomhair, is fearr ná sin arís é.
Pé brí céard a dhéanfaidh tú, ná fan i do thost. Mura bhfuil an fhoighid agat, postáil do litir amárach.
