Na contaetha is fearr sa tír ó thaobh labhairt na Gaeilge…

Tá Muineacháin ar cheann de na contaetha is fearr sa tír ó thaobh céatadán an phobail atá ina gcainteoirí laethúla Gaeilge.

Ní haon ionadh gurb iad na contaetha ina bhfuil ceantair Ghaeltachta iontu – Gaillimh, Dún na nGall, Ciarraí, Maigh Eo, Port Láirge agus Corcaigh – na contaetha ina bhfuil an céatadán is mó de chainteoirí laethúla Gaeilge lasmuigh den chóras oideachais de réir torthaí Daonáirimh 2022, ach údar suime go bhfuil Muineachán chomh hard i measc na gcontaetha eile.

De réir na bhfigiúirí a chuir an Phríomhoifig Staidrimh ar fáil an tseachtain seo, bhí 724 cainteoir laethúil Gaeilge lasmuigh den chóras oideachais i Muineachán in 2022, ardú 5% ar an méid a bhí sa chontae in 2016. Fágann sin go raibh 1.1% den 65,288 duine a bhí ina gcónaí i Muineachán in Aibreán 2022 ina gcainteoirí laethúla Gaeilge.

Bhí an 1.1% sin ar comhchéim leis an gcéatadán den daonra i mBaile Átha Cliath a bhí ina gcainteoirí laethúla Gaeilge lasmuigh den chóras oideachais, an contae ina raibh an céatadán is mó de chainteoirí laethúla lasmuigh de na contaetha Gaeltachta.

Mar fhreagra ar an gceist nua a bhí i nDaonáireamh 2022 maidir le líofacht na Gaeilge, dúirt 12% de dhaonra Muineacháin go raibh Gaeilge an-mhaith acu, céatadán níos airde ná in aon chontae eile seachas i gcontae na Gaillimhe (20.3%), Dún na nGall (19.7%) agus Ciarraí (12.3%).

16,440 cainteoir laethúil Gaeilge a bhí i mBaile Átha Cliath ar fad ach bhí briseadh síos tugtha freisin ar an gcontae de réir ceantair chomhairle.

Is i nDún Laoghaire-Ráth an Dúin a bhí an céatadán is mó cainteoirí laethúla Gaeilge – 1.5% – as na ceithre cheantar comhairle i mBaile Átha Cliath. D’fhág an t-iomlán sin go raibh céatadán na gcainteoirí laethúla Gaeilge i nDún Laoghaire-Ráth an Dúin níos airde ná mar a bhí i gCorcaigh, i Maigh Eo, i bPort Láirge nó i gcontae na Mí.

Bhí An Clár, Cill Dara agus Cill Mhantáin ar na contaetha eile ina raibh ar a laghad 1% den daonra ina gcainteoirí laethúla Gaeilge lasmuigh den chóras oideachais, de réir Dhaonáireamh 2022.

An Cabhán an contae ba mheasa ó thaobh an líon den phobal a bhí ina gcainteoirí laethúla. Níor thug ach 479 den 81,704 a bhí ina gcónaí sa chontae le fios gur labhair siad an Ghaeilge gach lá, is ionann sin agus 0.6%. Ní dúirt ach 6.5% de dhaonra an Chabháin go raibh Gaeilge an-mhaith acu, an céatadán is ísle sa stát.

Bhí 0.6% i gceist leis An Longfort chomh maith, in ainneoin gur tháinig méadú 13% ar líon na gcainteoirí laethúla sa chontae idir 2016-2022, ó 257 go dtí 291 duine.

Bhí An Iarmhí, Loch Garman, Uíbh Fhailí, Laois agus Ros Comáin i measc na gcontaetha eile ina raibh níos lú ná 0.75% den daonra sa chontae ina gcainteoirí laethúla Gaeilge.

Contaetha Gaeltachta

Baile Átha Cliath

Contaetha Eile