Tá “an-tóir” ar an leagan Gaeilge de chártaí cáiliúla Tarot Rider-Waite.
Tá cártaí fáistine Rider-Waite, na cártaí Tarot is mó tóir, aistrithe go Gaeilge agus “an-díol” orthu, a deirtear.
Ag labhairt dó le Tuairisc, dúirt bainisteoir an tsiopa leabhar aitheanta, Charlie Byrne’s i nGaillimh, gur “beart foilsitheoireachta nua agus cliste” atá sna cártaí Tarot Gaeilge.
“Bíonn tóir mhór ar na cártaí Tarot agus ar nós na gcluichí boird móra Monopoly agus Scrabble a mbíonn díol maith orthu i nGaeilge, tá daoine ag cur suim sna cártaí Tarot Gaeilge freisin.
“Is cur chuige an-mhaith é ó thaobh táirgí Gaeilge de glacadh leis go bhfuil an t-éileamh sin ann agus freastal air,” a dúirt Vinny Browne.
Dúirt leasbhainisteoir An Siopa Leabhar, díoltóir leabhar agus earraí Gaeilge i mBaile Átha Cliath, go mbíonn “go leor daoine” meallta ag na cártaí, daoine de gach aois agus déagóirí agus mic léinn, go háirithe.
“Cártaí snasta ildaite iad a dhéanann bronntanas iontach. Tagann daoine isteach agus bíonn siad meallta acu.
“Níl aon rud eile cosúil leo ar an margadh faoi láthair,” a dúirt Darragh Lee Thomas ón Siopa Leabhar.
Is í Regina de Búrca, scríbhneoir agus léitheoir cártaí Tarot as Maigh Eo, a thug faoi chártaí Rider-Waite a chur ar fáil i nGaeilge.
“Dúshlán nach beag a bhí ann,” a deir sí agus saothar a ghlac ceithre bliana uirthi lena chur i gcrích.
Ag labhairt di le Tuairisc, dúirt Regina de Búrca, atá ag foghlaim na Gaeilge, gurb é an rud a choinnigh slán a misneach an “aisling” a bhí aici go mbeadh cártaí Tarot, a tháinig amach den chéad uair i 1909, ar fáil i nGaeilge agus rath orthu.
“Ní raibh an foilsitheoir US Games ag iarraidh leagan Gaeilge de na cártaí a chur ar fáil. Comhlacht mór foilsitheoireachta atá iontu agus níor thuig siad fiú gur teanga a bhí sa Ghaeilge. Ní raibh suim acu ach na cártaí a chur ar fáil i dteangacha móra agus shíl siad go raibh pobal na Gaeilge róbheag.
“Bhí an doras dúnta ach choinnigh mé orm agus coinnigh mé orm go dtí gur ghéill siad sa deireadh.
“Chuaigh mé féin i muinín na gcártaí go minic agus tháinig ‘An Fear Crochta’ aníos i ngach uile léamh a bhí agam, ceann de na rúnchártaí móra, a chiallaíonn go bhfuil buanseasmhacht de dhíth agus íobairt i gceist ach go mbíonn dea-thoradh agat sa deireadh.”
An scoláire agus iarleachtóir le Gaeilge Nollaig Ó Muraíle, a chuidigh le de Búrca na cártaí a aistriú go Gaeilge agus tá leabhrán ag gabháil leis na cártaí ina bhfuil cur síos ar stair an Tarot agus an cúlra a bhaineann le paca Tarot Rider-Waite, nach raibh an ainm an ealaíontóra Pamela Colman Smith luaite orthu nuair a tháinig siad amach an chéad lá.
Tá eolas sa leabhrán faoi Arthur Edward Waite (1857-1952), scoláire agus saineolaí Tarot a cheap treoracha agus cialla fáistine na gcártaí agus faoi Pamela Colman Smith, a dhear seiteanna do dhrámaí W.B Yeats in Amharclann na Mainistreach níos deireanaí ina saol.
78 cárta ar fad atá i bpaca cártaí Rider-Waite agus iad roinnte in dhá ghrúpa. Tá 22 rúnchárta mór ann, cárta comharthach ar a dtugtar ‘na Máite’, a chiallaíonn ‘os cionn an uile’.
Rúnchártaí beaga atá sna 56 cárta eile, atá roinnte ina gceithre chuid – na Claimhte, na Fleasca, na Cuacha agus na Peinteacail – a bhaineann le ceithre aicme an tsaoil sna meánaoiseanna.
Tá míniú ar fáil sa leabhrán faoin chárta agus faoina chialla fáistine.
Faoi ‘Giolla na gCuach’ mar shampla, deirtear:
‘Giolla macánta, suáilceach, beagán baineanda, tugtha don léann agus airdeallach; déanann machnamh ar iasc ag éirí as cuach chun féachaint air. Cialla Fáistine: Fear óg breá, agus é d’fhiacha air seirbhís a thabhairt agus a mbeidh an Fiosraitheoir bainteach leis, ógánach, staidéarach, nuacht, teachtaireacht, dúthracht, meabhrú, machnamh – agus na rudaí sin dírithe ar ghnó. Contráthacht: Blas, claonadh, ceangal, mealladh, cealgaireacht, beartaíocht.”
Deir de Búrca gur “cúis áthais” di go bhfuil daoine ag cur suime sna cártaí Tarot Gaeilge agus go bhfuil an Ghaeilge anois le feiceáil le taobh obair ealaíne Pamela Colman Smith.
“Tá an paca seo ar an chéad phaca ina raibh pictiúr ar gach cárta agus is iontach an rud é go bhfuil saothar álainn Pamela Colman Smith le feiceáil orthu, taobh leis an Ghaeilge.
“Teanga í an Ghaeilge atá ceangailte go mór leis an saol osnádúrtha agus is maith liom go bhfuil na cártaí ag spreagadh níos mó comhráite i nGaeilge,” a dúirt sí.
