Tá dréacht den athbhreithniú ar na chéad deich bplean teanga Gaeltachta curtha faoi bhráid Roinn na Gaeltachta, ach níl aon eolas ar fáil uathu maidir le cén uair a fhoilseofar an tuairisc.
Dúirt an Teachta Dála Patrick O’Donovan, an t-iar-aire stáit Gaeltachta, anuraidh go mbeadh torthaí an athbhreithnithe réidh faoi dheireadh an Mhárta i mbliana ach tá an chuma ar an scéal anois go mbeidh tamall eile ann sula bhfoilseofar na torthaí.
Caitheadh amhras mór i dTeach Laighean an mhí seo caite ar éifeacht an chórais pleanála teanga.
Dúirt oifigigh pleanála teanga Gaeltachta go neamhbhalbh ag cruinniú de Choiste Oireachtais na Gaeilge nach bhfuil an córas pleanála teanga ag obair mar gheall ar easpa acmhainní agus tacaíochta ón stát.
Dúradh nach bhfuil a chuid den féin “mhargadh” á chomhlíonadh ag an stát ó thaobh na pleanála teanga sa Ghaeltacht de.
An comhlacht Barr Feabhais Teo atá ag réiteach na tuairisce agus tá athbhreithniú neamhspleách déanta ar na chéad deich bplean teanga a ceadaíodh faoi Acht na Gaeltachta 2012.
Is iad na pleananna teanga a bhfuil athbhreithniú á dhéanamh orthu ar dtús ná Cloich Chionnaola, Gort an Choirce, An Fál Carrach agus Machaire Rabhartaigh; Na Déise; Ciarraí Theas; Gaoth Dobhair, Rann na Feirste, Anagaire agus Loch an Iúir; Ciarraí Thiar; Conamara Láir; An Cheathrú Rua; Maigh Eo Thuaidh; Ráth Chairn agus Baile Ghib; agus Árainn Mhór.
Chuaigh lucht an athbhreithnithe i gcomhairle leis na ceanneagraíochtaí agus coistí stiúrtha atá ag cur na bpleananna i bhfeidhm sna limistéir pleanála teanga sin. Reáchtáladh cruinnithe freisin le hoifigigh ó Údarás na Gaeltachta, Roinn na Gaeltachta agus Foras na Gaeilge.
Dúirt urlabhraí ó Roinn na Gaeltachta go raibh dréachtchóip den tuairisc á breithniú ag an Roinn faoi láthair agus go bhfoilseofaí an tuairisc chríochnaithe “ar dháta atá fós le socrú”.
Tá maoiniú €92,000 curtha ar fáil ag an Roinn don chomhlacht Barr Feabhais, a bunaíodh in 2022 chun an t-athbhreithniú a dhéanamh. An Dr. Mícheál Ó Duibh, iarPhríomhfheidhmeannach Chomhairle na Gaelscolaíochta, atá i mbun an chomhlachta aistriúcháin agus comhairleoireachta.
Bhí sé i gceist ag Roinn na Gaeltachta féin tabhairt faoin athbhreithniú ar an gcóras pleanála teanga sa Ghaeltacht in 2021 ach beartaíodh an obair a chur ar athlá an uair sin de bharr phaindéim an Covid-19.
Ba iad na hoifigigh pleanála teanga féin a d’éiligh go ndéanfaí athbhreithniú neamhspleách ar a gcuid pleananna.
