Beidh sé ina ‘Nollaig Dhearg’ ag Stormont inniu agus agóid á heagrú ann ag lucht an fheachtais ar son an achta Ghaeilge fad is atá tús á chur leis na cainteanna is déanaí maidir le athbhunú an fheidhmeannais.
Tá ceithre ‘líne dhearg’ leagtha síos ag lucht an fheachtais ar son an achta Ghaeilge agus iad buartha go bhfuiltear ar tí a mbunéileamh a ghéilleadh.
Tá sé ina imní i measc lucht an fheachtais faoina bhfuil i ndán dá n-éileamh ó d’fhógair Státrúnaí an Tuaiscirt Julian Smith roimh olltoghchán Westminster go raibh “plean réidh le cur san oigheann” ag na Tóraithe a thabharfadh “spreagadh as an nua” don déabhlóid.
Is iad na ceithre bhunchloch atá leagtha síos ag an Dream Dearg don acht Gaeilge; stádas oifigiúil don Ghaeilge; Coimisinéir Teanga a chinnteodh go gcloífí leis an reachtaíocht; comharthaíocht dhátheangach; agus seirbhísí Gaeilge don phobal.
Tá tús á chur inniu le cainteanna maidir le hathbhunú Stormont agus ceist na Gaeilge i lár an aonaigh i gcónaí.
Mar thús leis an iarracht is déanaí teacht ar réiteach ar an tsáinn pholaitiúil beidh cruinniú inniu ag an Tánaiste Simon Coveney agus Státrúnaí an Tuaiscirt Julian Smith leis an gcúig pháirtí is mó.
Thug an Tánaiste le fios do Chonradh na Gaeilge an tseachtain seo caite go bhfuil an Rialtais ag tacú i gcónaí leis an éileamh ar acht Gaeilge.
Dúirt Ard-Rúnaí Conradh na Gaeilge Julian de Spáinn inniu go gcaithfeadh na páirtithe “ceannaireacht” a thaispeáint maidir le ceist na Gaeilge agus acht láidir don Ghaeilge a thabhairt isteach.
Tá ceist an achta Ghaeilge agus an t-éileamh ar chearta teanga do phobal na Gaeilge ar cheann de na húdair aighnis is mó idir Sinn Féin agus an DUP.
Tá ráite ag ceannaire an DUP Arlene Foster go mbeadh sí sásta comhghéilleadh maidir leis an nGaeilge, ach tá lucht an fheachtais ar son achta Gaeilge ó thuaidh amhrasach faoina tairiscint – acht ‘cultúir’ seachas acht teanga don Ghaeilge amháin.
Nuair a dhiúltaigh Sinn Féin a rá cheana cé acu an mbeadh nó nach mbeadh an páirtí sásta maolú a dhéanamh ar a n-éileamh ar acht teanga don Ghaeilge amháin, thug an grúpa feachtais an Dream Dearg rabhadh dóibh nach aon réiteach ar an scéal reachtaíocht ‘lag’.
Thángthas ar chomhréiteach faoi acht Gaeilge mí Feabhra na bliana seo caite ach cuireadh an margadh ó mhaith toisc gur theip ar lucht ceannais an DUP a chur ina luí ar chosmhuintir an pháirtí glacadh leis an socrú.
B’údar imní don Dream Dearg agus do Chonradh na Gaeilge a laige, dar leo, is a bhí an dréachtmhargadh sin.
Dúirt Conradh na Gaeilge agus an Dream Dearg nárbh aon socrú sásúil an reachtaíocht a bhí molta mí Feabhra seo caite agus gur chóir seasamh go diongbháilte leis an éileamh ar acht láidir don Ghaeilge amháin.
Dúirt An Dream Dearg nach raibh “seans ar bith” go nglacfadh siad leis an margadh ‘bog’ a rinne Sinn Féin mí Feabhra seo caite.
Táthar ag súil go bhfuil seans níos mó ann go n-éireoidh leis an mbabhta cainteanna is déanaí i bhfianaise thoradh thoghchán Westminster.
Tháinig laghdú ar vóta Shinn Féin agus an DUP i dtoghchán na seachtaine seo caite agus tuairiscítear go raibh go leor míshásta leis an dá pháirtí toisc gan aon fheidhmeannas a bheith ann le beagnach trí bliana anuas.
Lena chois sin, beidh níos lú cumhachta feasta ag an DUP in Westminster, rud, a mheastar, a thabharfaidh orthu aird níos mó a thabhairt ar Stormont.
Tá go dtí an 13 Eanáir ag na páirtithe teacht ar réiteach maidir le filleadh ar an bhfeidhmeannas. Tá ráite ag an Státrúnaí Julian Smith go mbeidh toghchán tionóil ann mura mbíonn rath ar na cainteanna faoin dáta sin.
