Níl sé i gceist ag an Rialtas aon athrú a dhéanamh ar chonradh nua leis an gcomhlacht príobháideach a chuireann Eircode ar fáil, in ainneoin an dlí maidir le logainmneacha Gaeilge a bheith á shárú ag an gcóras.
Tá deireadh le teacht leis an gconradh idir an Roinn Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide agus an comhlacht Capita Business Support Services Ireland ag deireadh na bliana agus tá iarrtha ag coiste Oireachtais ar an Rialtas gan conradh nua a aontú go dtí go ndéanfar cinnte de go réiteofar na fadhbanna atá ann le logainmneacha Gaeltachta sa chóras Eircode.
Tá Comhchoiste na Gaeilge, na Gaeltachta agus Phobal Labhartha na Gaeilge ag iarraidh bualadh freisin leis an Aire Stáit Jack Chambers an mhí seo chugainn chun an tuarascáil atá foilsithe ag an gcoiste ar an ábhar a phlé.
Tá ráite ag an Roinn Cumarsáide le Tuairisc, áfach, go bhfuil fógra tugtha do Capita go bhfuil síneadh trí bliana le cur leis an gconradh agus go bhfuil glactha ag an gcomhlacht leis sin.
Dúirt urlabhraí de chuid na Roinne go rabhthas ag súil le dul i gcomhairle leis na páirtithe leasmhara maidir le cás na Gaeilge sa chóras, Coiste na Gaeilge agus an Coimisinéir Teanga san áireamh.
Níor dúradh faic, áfach, faoin dlí a bheith á shárú, faoi na moltaí atá déanta sa tuarascáil nua ná faoin éileamh atá déanta ag an gcoiste go dtiocfadh an tAire Stáit os a chomhair chun an tuarascáil agus na moltaí a phlé.
Ó seoladh an córas Eircode in 2015 tá fadhb ann maidir le húsáid leaganacha Béarla de logainmneacha Gaeltachta. Chuir an Coimisinéir Teanga tuarascáil faoin sárú dlí a bhí i gceist faoi bhráid Thithe an Oireachtais in 2021, ach níl aon réiteach faighte ar an scéal ó shin.
Ina thuarascáil, molann Coiste na Gaeilge go gcuirfí “stad láithreach” leis an úsáid atá á baint as leaganacha Béarla “neamhoifigiúla” de logainmneacha Gaeltachta agus go gcinnteodh na dreamanna atá freagrach as seirbhís Eircode, An Post, an fochomhlacht An Post Geodirectory agus Capita, go bhfuil siad ag comhlíonadh a ndualgas reachtúil maidir le logainmneacha Gaeltachta.
Dúirt urlabhraí de chuid na Roinne Comhshaoil, Aeráide agus Cumarsáide le Tuairisc go raibh foilsiú na tuarascála tugtha “dá haire” ag an Roinn.
Maidir leis an síneadh atá le cur leis an gconradh le Capita, dúradh:
“Scríobh an Roinn chuig Capita ní ba luaithe i mbliana chun fógra a thabhairt dó i dtaobh an fhadaithe agus fuair sí comhfhreagras ón uair sin i leith ag deimhniú gur glacadh leis an gcinneadh sin. Mairfidh an fadú sin go dtí mí na Nollag 2026.
“Tá an Roinn ag súil le dul i mbun comhair leis na geallsealbhóirí uile ar an tsaincheist seo, lena n-áirítear Comhchoiste Oireachtais na Gaeilge, na Gaeltachta agus Phobal Labhartha na Gaeilge agus an Coimisinéir Teanga, chun an tseirbhís is fearr is féidir a sholáthar dár n-úsáideoirí uile, lena n-áirítear iad sin ar mian leo dul i dteagmháil le Eircode trí Ghaeilge.”
Sa tuarascáil, deir Coiste na Gaeilge, chomh fada agus is eol dóibhsean nach bhfuil ‘aon rud’ sínithe go fóill i gcás an chonartha. Tá iarrtha acu ar an Rialtas nach gcuirfí nach gcuirfí síneadh leis an gconradh go dtí go mbeidh deis ag an Aire Stáit Chambers teacht os comhair an choiste chun an tuarascáil agus na moltaí atá inti a phlé.
Deirtear sa tuarascáil gur oth leis an gcoiste a rá go bhfuil an chuma ar an scéal nach nglacann An Post, An Post GeoDirectory ná Eircode/Capita leis go bhfuil dualgas orthu géilleadh don reachtaíocht maidir le logainmneacha Gaeltachta agus an tseirbhís phoiblí Eircode á cur ar fáil acu don phobal thar ceann an Stáit.
Deir an coiste go bhfuil an chuma ar an scéal go bhfuil An Post agus An Post Geodirectory den tuairim go bhfuil “díolúine ón reachtaíocht ábhartha” acu, agus go bhfuil cead acu dá réir “neamhaird” a dhéanamh uirthi agus leaganacha neamhoifigiúla de logainmneacha Gaeltachta a sholáthar do Eircode/Capita.
Deir an coiste go bhfuil dualgas dlíthiúil freisin ar Eircode/Capita a chinntiú go gcloíonn na sonraí a úsáideann sé féin leis an reachtaíocht chuí sula gcuireann sé ar fáil don phobal iad, fiú más ó An Post agus An Post Geodirectory a fhaigheann sé na sonraí.
Tá an coiste ag iarraidh go gcruthófaí suíomh idirlín nua don chóras Eircode a bheidh go hiomlán dátheangach agus go mbronnfar an t-ainm Gaeilge ‘Éirchód’, amháin air, seachas Eircode, nó an t-ainm dátheangach Éirchód/Eircode.
Táthar ag moladh freisin go gcinnteodh an Rialtas go mbeidh an rogha ag daoine agus eagraíochtaí laistigh agus lasmuigh den Ghaeltacht a gcuid seoltaí pearsanta a bheith á n-úsáid i nGaeilge amháin, agus má dhéanann siad an rogha sin, go ndéanfar cinnte de nach mbeidh an leagan Béarla dá gcuid seoltaí ar fáil ar shuíomh idirlín Éirchóid níos mó.
