Bhí os cionn 50 cainteoir líofa Gaeilge i measc an 949 comhairleoir contae agus cathrach a toghadh i dtoghcháin áitiúla 2019, de réir taighde atá déanta ag Tuairisc.ie i measc na bpáirtithe go léir.
Is ionann sin agus thart ar 5% de na comhairleoirí ar fad a toghadh sna toghcháin áitiúla mí na Bealtaine.
Tá liosta na gcomhairleoirí a deir go bhfuil Gaeilge líofa acu foilsithe anseo. Is ionann cainteoir líofa Gaeilge sa taighde seo agus aon chomhairleoir ar tugadh le fios fúthu go raibh dóthain líofachta sa teanga acu chun agallamh a dhéanamh leis na meáin chraolta Ghaeilge amhail Raidió na Gaeltachta agus Nuacht TG4.
De réir an taighde nua ag Fianna Fáil is mó atá cainteoirí líofa Gaeilge sna húdaráis áitiúla agus 27 comhairleoir acu a deir go bhfuil dóthain Gaeilge acu chun agallamh beo a dhéanamh leis na meáin chraolta Ghaeilge. Is ionann sin agus nach mór 10% den 279 iarrthóir de chuid Fhianna Fáil a toghadh mí na Bealtaine.
De réir an taighde a rinneadh i measc na bpáirtithe go léir, bhí naonúr cainteoirí líofa Gaeilge i measc an 255 iarrthóir de chuid Fhine Gael a toghadh.
Tháinig laghdú mór ar sciar Shinn Féin den vóta agus 81 suíochán atá anois acu le hais 159 in 2014, ach tá naonúr comhairleoirí acu a deir gur cainteoirí líofa iad. Is ionann é sin agus 11% de na hiarrthóirí de chuid Shinn Féin a toghadh in 2019.
Ag Comhaontas Glas, a rinne dul chun cinn mór i dtoghcháin na bliana seo, atá an céatadán is airde de chomhairleoirí a deir go bhfuil dóthain Gaeilge acu chun agallamh a dhéanamh leis na meáin chraolta Ghaeilge. Seisear, nó 12%, den 49 comhairleoir ag Comhaontas Glas a deir amhlaidh.
Gaeilgeoir amháin atá i measc an deichniúr comhairleoirí de chuid Phobal Roimh Bhrabús a toghadh. Is í sin Hazel de Nortúin agus tá sí ar dhuine den chúigear iardhaltaí ó Choláiste Chillian i gCluain Dolcáin a toghadh ina gcomhairleoirí.
Comhairleoir amháin le Gaeilge atá i measc an naonúr déag comhairleoir a toghadh do na Daonlathaigh Shóisialta agus tá Gaeilge ag triúr den 57 comhairleoir a toghadh do pháirtí an Lucht Oibre. Sin le rá go bhfuil Gaeilge ag 5% de na comhairleoirí a toghadh don dá pháirtí.
Cé nár éirigh le Tuairisc.ie a dheimhniú cé mhéad cainteoir líofa Gaeilge atá i measc an 198 comhairleoir neamhspleách a toghadh ar na húdaráis áitiúla mí Bealtaine, tá Eoin Ó Broin (Cluain Dolcáin, Comhairle Contae Átha Cliath Theas), Tomás Ó Curraoin, (Conamara Theas, Comhairle Chontae na Gaillimhe) Micheál Choilm Mac Giolla Easbuig (Na Gleannta, Comhairle Contae Dhún na nGall); Mick Gleeson (Cill Airne, Ciarraí Theas, Comhairle Contae Chiarraí) Joe Conway (Trá Mhór, Comhairle Cathrach agus Comhairle Contae Phort Láirge) i measc na nGaeilgeoirí is aitheanta acu.
