10 leabhar don té atá tugtha don cheol
“Tosnaíonn ceol san áit a gcríochnaíonn féidirtheachtaí na teanga”, a dúirt an cumadóir Fionlannach Sibelius tráth. Ag tagairt do luach an cheoil chun mothúcháin a chur in iúl nach bhfuil focail againn orthu a bhí Sebelius, gan amhras, ach go neamhdíreach leag sé béim ar an ndúshlán atá roimh an scríbhneoir a bheadh ag iarraidh cur síos a dhéanamh ar cheol i bhfoirm focal. Rud beag, fé mar a dúirt an té a dúirt é (Elvis Costello, meastar), ar nós a bheith ag déanamh rince mar chur síos ar shaothar altaireachta.
Tá údair na leabhar a mholaim thíos go maith ábalta chuige, ach níos tabhachtaí ná sin tá idir startha suilt, stair shóisialta, chomhairle mhacánta, mistéir agus gealtacht romhat i leathanaigh na leabhar seo. Rogha é seo de roinnt de na leabhair nuachlóite is fearr a tháinig i mo threo i rith na bliana, chomh maith le cúpla sárshaothar síorghlas atá níos sinne.
How To Write One Song – Jeff Tweedy (Faber & Faber)
Bhí Jeff Tweedy, amhránaí an ghrúpa indie-rac Meiriceánach Wilco, seacht mbliana d’aois nuair a thosnaigh sé ag insint do dhaoine go raibh sé ina chumadóir amhrán. Ní raibh faic scríofa aige ag an pointe sin, ar ndóigh, ach mar a mhíníonn sé sa leabhar macánta, saoithúil seo ní gá duit ach amhrán amháin a chumadh chun d’fhís a fhíorú. Measaim go bhfuil níos mó daoine amuigh ansin ar mhaith leo amhrán a scríobh “lá éigin” ná daoine le Gaeilge bhriste ar mhaith leó í a fheabhsú “lá éigin”. Níl aon gheallúint go mbeidh amhrán iontach mar thoradh ar ‘How To Write One Song’ a léamh, ach glac uaimse é go bhfuil craic ag baint le bheith ag déanamh iarrachta faoi stiúr Tweedy.
Nick Cave – Stranger Than Kindness
Ceoltóir agus scéalaí é Nick Cave a bhfuil grá deabhóideach thar an ngnáth ag a lucht leanúna dó. Má tá teorainn leis an ngrá úd b’fhéidir gur ardchostas an leabhar seo í, ach beidh scrín in omós don Astráileach aisteach go brách ag an té ar a mbronnfar cóip de ‘Stranger Than Kindness’ um Nollaig.
Bunaithe ar ábhar a roghnaigh Cave don taipeántas a raibh an t-ainm céanna air sa Royal Danish Library in København i mbliana, tugtar léargas in ‘Stranger Than Kindness’ ar shaol inmheánach agus ar phróiséas cruthaitheachta Cave i bhfoirm íomhánna de litreacha pearsanta, nótaí agus liricí lámhscríofa, grianghraif agus foclóir lámhdhéanta. Leabhar álainn, ealaíonta don mbord caife má bhí ceann riamh ann.
Andrew Weatherall: A Jocky Slut Tribute (Jockey Slut)
D’imigh an dioscmharcach, athmheascóir agus léiritheoir samhlaíoch, ceannródaíoch Andrew Weatherall ar shlí na fírinne go tobann ag tús na bliana. Seo saothar gleoite ómóis atá curtha le chéile ag iarfhoireann na hirise ceannrodaíche ceoil Jockey Slut ina dtiomsaítear gach agallamh le Weatherall a d’fhoilsigh an iris idir na blianta 1993 agus 2002. Bí ag súil, fresin, le hinsint nua 10,000+ focal ar fad ar chéadchéimeanna Weatherall sa tionscal ceoil bunaithe ar agallaimh lenaa leathbhádóir i Two Lone Swordsman Keith Tenniswood (Radioactive Man), Bobby Gillespie (Primal Scream), Ed Simons (Chemical Brothers), Danny Rampling (Shoom), David Holmes agus daoine eile nach iad.
Is dá mbeadh fonn ar an té ar a mbronfar an leabhar seo éisteacht le Weatherall fad is atáid á léamh tá 900 uair an chloig de sheiteanna dioscmharcaíochta agus cláir raidió dá chuid ó na blianta 1988-2020 le haimsiú anseo ar an Weatherdrive.
Where’s Bowie? maisithe ag Kev Gahan (Smith Street Books)
Aimsigh Bowie agus é i mbun ragairne in Studio 54, é ina Dhiúc Tanaí Bán seasta lasmuigh de stiúidió Hansa in Berln, nó mar Ziggy Stardust i gcomhluadar damhán Mhársa amuigh sa spás! Ceiliúradh spraíúil ar chaimileon d’íocón cultúrtha don éisteoir óg agus an saoithín fásta araon! Tá an leabhar le fáil ar €12.25 anseo agus tá míreanna mearaí le fáil ar €14 anseo.
An tsraith leabhar 33 1/3 (Bloomsbury)
Is beag duine a bhfuil dúil sa cheol acu nach mbeadh gliondar orthu agus imleabhar de chuid na sraithe seo aimsithe ina stoca acu maidin lae Nollag.
Díríonn gach imleabhar sa tsraith ar stair agus ar phróiséas taifeadta albam mór le ra ar leith. Le rogha 149 eagrán ar fad ann aimseoidh tú ábhar spéise do dhuine ar bith. Tá m’iníon ag súil leis an gceann fé ‘Doolittle’ le Pixes, measaim go mbainfidh mo chéile sásamh as tráchtas Zeth Lundy ar ‘Songs In The Key of Life’ le Stevie Wonder, agus má tá duine ar bith a tá atá á léamh seo ceannúil orm, bhuel, ba bhreá liom eagrán Paula Mejia faoin ndiamant garbh sin ‘Psychocandy’ le Jesus & Mary Chain a léamh..
Tá an rogha iomlán le haimsiú anseo, iad thart ar €11 an ceann.
Sweat The Technique: Revelations On Creativity From The Lyrical Genius – Rakim (HarperCollins)
Saothar ionsparáideach ó dhuine de na rapálaithe is maorga agus is fileata riamh. Tá ‘Sweat The Technique’ lán de chomhairle chneasta, fealsúnacht ciallceannaithe agus cuimhní cinn Rakim. Faigh cóip don andúileach hip-haip i do shaol, nó duine ar bith a bhíonn ag iomrascáil leis an bpróiséas cruthaitheachta ó lá go lá. Molaim an closleabhar sa chás seo, fresin – is deas smaointí Rakim a chlos óna bhéal féin amach sa tuin réidh chainte sin a aithneoidh tú óna rianta hip-haip.
Will Carruthers – Playing Bass With Three Hands (Faber & Faber)
Iardhordóir leis an racghrúpa sícideileach ceannasach Spacemen 3 é Will Carruthers, ach ní gá go mbeadh cur amach ag an léithoir ar cheol an ghrúpa féin le sásamh a bhaint as ‘Playing Bass With Three Hands.’ Sárscríbhneoir é Carruthers, is ní haon ghnáthleabhar de cuimhní cinn rac-cheoltóra é seo. Is meallacach, greannmhar mar a chuireann Carruthers síos ar bheith óg i Sasana Thatcher na nochtóidí – ag maireachtaint i ngreim na bochtaineachta agus na ndrugaí – ach faoi dhraíocht an cheoil – agus é ina bhall ar bheagán cumhachta de racghrúpa mífheidhmiúil a moladh go hard na spéire ach nár dhein puinn airgid.
Bedroom Beats & B-sides: Instrumental Hip Hop & Electronic Music At The Turn Of The Century le Laurent Fintoni (Velocity Press)
Tá éacht déanta ag an iriseoir Francach Laurent Fintoni lena chur síos seo ar éabhlóid an cheoil leictreónaigh imeallaigh le 30 bliain anuas. Scéal cuíosach casta é, ach is cuma Fintoni ag scríobh faoi Luke Vibert i gCorn na Breataine, J-Dilla Detroit, Madlib agus Flying Lotus L.A., Onra Fraince nó Mike Slott Bhaile Átha Cliath míníonn sé na fórsaí áitiúla a mhúnlaigh a stíleanna pearsanta, na rudaí iontacha a thit amach de sheans nó de thimpiste, agus na nascanna idirnáisiúnta a bhí is atá eatarthu (go minic i ngan a fhios dóibh). Mheas mé go raibh an scéal seo ar eolas agam, ach bíonn tuilleadh le foghlaim ann i gcónaí!
Last Night A DJ Saved My Life: The History Of The Disc Jockey le Bill Brewster & Frank Broughton (Headline)
Tháinig ann don dioscmharcach ar Oíche Nollag 1906 nuair a chas an tOllamh Reginald Fessenden taifeadadh ar cheirnín de ‘Largo’ le Handel thar na haertonnta mar chuid de chraoladh raidió de chuid an National Electric Signaling Company ó Brant Rock, Massachusetts. Insíonn Last Night A DJ Saved My Life conas, cathain, agus cén fáth an scéil ó shin agus Brewster & Broughton ag bogadh go grinn is go géarchúiseach ó na Seascaidí Saorálacha trí ré dhioscó na Seachtóidí, hip-hap, house agus teicneo na nochtóidí agus ré an réalta dioscmharcaigh ag tús an chéid seo. Sea, ceann de na leabhair cheoil is fearr ata léite agam, agus ábhar léitheoireachta riachtanach don ndioscmharcach nó duine ar bith a bheadh ag dréim le ceol rince a chumadh.
Ní mór cóip den dlúthdhiosca leis an teideal céanna a chuir Brewster agus Broughton le chéile a cheannach chomh maith (le fáil anseo ar €8) – tá sé go diail!
Heavier Than Heaven: Biography of Kurt Cobain le Charles R Cross (Hatchette)
Cur síos ar shaol cráite agus ar bhás tragóideach Kurt Cobain bunaithe ar 400 agallamh le cairde agus clann Cobain. Seo an cur síos is cuimsithí atá againn ar shaol Cobain – ligh baintreach Cobain, Courtney Love, do leis an údar úsáid a bhaint as na dialanna pearsanta a choimeád Cobain i rith a shaoil – ach mheasfá go mbéidir gur íoc Cross go daor as dea-thoil Love le heaspa oibiachtúlachta i dtreo deireadh an leabhair. Fós, is portráid chorraitheach é ‘Heavier Than Heaven’ de ghinias lochtach a bhí ar bhealach a bhasctha luath nó mall is cuma pé iarracht a dhein éinne chun é a thabhairt slán uaidh féin. €15.05 anseo
