Foilseachán nua ‘500 Focal’ seolta ag daltaí idirbhliana na hAcaill

Le Colm MacEachmharcaigh, Oifigeach Pleanála Teanga i Maigh Eo Thiar.

Tá canúint shaibhir Ghaeilge i gceantar Acla nach bhfuil ar eolas ag a lán daoine ach tá grúpa scoláirí idirbhliana i gColáiste Pobail Acla chun é sin a athrú.

Le dhá bhliain anuas tá na scoláirí ag bailiú na focail agus na nathanna cainte uathúil ón áit ó mhuintir na háite agus an Luan seo caite seoltar an leabhar ‘500 Focal as Acaill‘ beo ar Radio na Gaeltachta ar an gclár Iris Aniar. Tá 32 leathanach san fhoilseachán iontach seo a bhí bailithe thar dhá bhliain agus bhí Diarmuid Ó’Cuanaigh ceann do na daltaí a bhí ag obair air.

“Bhí an togra seo fíorshuimiúil dúinn mar bímid ag foghlaim faoin teanga agus faoin áit ag an am céanna,” a dúirt Diarmuid. “Nuair a thosaíomar ní raibh a fhios againn go raibh an méid sin d’fhocail shuimiúla ar leith is mar atá don áit seo agus go bhfuil in úsáid go fóill sa ghnáthshaol. Ní chloistear na focail seo sna Gaeltachtaí eile agus sílim go bhfuil sé tábhachtach go bhfuil daoine ar an eolas faoi cé chomh saibhir is atá an chanúint áitiúil.”

Deirtear go bhfuil Gaeilg’ Acla an-chosúil le Gaeilge Chonnacht ach taispeánann an taighde a rinne na scoláirí go bhfuil a lán cosúlachtaí le Gaeilge na hUladh mar gheall ar an méid daoine a tháinig ón gceantar sin le linn phlandáil na hUladh. “Tá a lán nathanna cainte draíochtúla agus speisialta nach bhfuil aon áit eile agus fuair muid amach go bhfuil fuaimnithe difriúil sna sráidbhailte difriúla in Acaill,” a dúirt Hannah Cattigan a bhí ag obair ar an togra freisin. Bhailigh na scoláirí na focail agus na seanfhocail óna dtuismitheoirí agus óna seanthuismitheoirí agus úsáid siad acmhainní ar líne cosúil leis an 1935 Bailiúchán Scoil Náisiúnta. Chomh maith le sin bhí siad in ann eolas a fháil ó chuid de na foilseacháin fhánacha faoi Ghaeilg Acla chosúil le ‘The Irish of Achill’ ó Gerard Stockman.

Mol príomhoide Coláiste Pobail Acla Pól Ó Fathaigh na scoláirí ar an obair a bhí déanta acu agus chuir sé béim ar thábhacht an leabhar seo don scoil agus don phobal:

“Is foilseachán oideachasúil an-luachmhar agus fiúntach é seo. Tá cnuasach teangeolaíochta sa leabhrán seo nach bhfuil ar fáil in aon áit eile sa tír agus táim iontach bródúil gurb iad ár ndaltaí, muintir Acla agus foireann Choláiste Pobail Acla a bhailigh an oidhreacht shaibhir seo atá ar leac ár ndoras féin. Is bailiúchán fíorthábhachtach é seo agus níl aon dabht faoi ach go mbeidh sé ina bhuntáiste ollmhór dár gcuid mac léinn agus pobal na háite sna blianta atá amach romhainn. Is sampla iontach é seo freisin den chaoi is féidir le scoláirí agus pobal na háite comhoibriú le chéile ar mhaithe leis an gceantar uilig. Tá muid an-bhródúil as ár dteanga, ár gcultúr agus ár n-oidhreacht i gColáiste Pobail Acla agus tá súil againn go mbeidh an leabhrán seo ‘500 Focal as Acaill’ ina chuidiú chun ár dteanga a chaomhnú agus a chur chun cinn a thuilleadh,” a dúirt Ó Fathaigh.

Tá an foilseachán ‘500 Focal as Acaill’ le ceannach ó Choláiste Pobail Acla.