Cabhraíonn torthaí úra leis an líofacht cainte— staidéar nua
D’fhéadfadh sé go sealbhaíonn daoine a itheann torthaí úra go rialta teangacha nua níos tapúla ná mar a shealbhaíonn daoine nach n-itheann iad, de réir staidéar nua a rinneadh i gCeanada le deireanas.
Ghlac daoine a bhí idir 45 agus 85 bliain d’aois páirt sa staidéar a rinneadh ar chainteoirí Béarla i gCeanada níos luaithe i mbliana. Fuarthas go raibh daoine a thug le fios go n-itheann siad glasraí, torthaí agus cnónna go rialta níos fearr ó thaobh líofacht cainte de ná daoine nár ith an bia sin go rialta.
Rinneadh an staidéar in Ollscoil Kwantlen Polytecnic In British Colombia. Iarradh ar na rannpháirtithe focail a bhain le catagóirí faoi leith a lua taobh istigh de nóiméad amháin, agus úsáideadh torthaí na dtástálacha sin le hiad a chur i gcomparáid lena chéile. Deir lucht na taighde gur féidir léargas a fháil ar fheidhmíocht chognaíoch na rannpháirtithe tríd a leithéid de thástáil.
Bhí na daoine nach raibh aiste bia chomh folláin céanna acu níos measa as ó thaobh líofacht cainte de ná na daoine a d’ith bia folláin go rialta. Cuireadh rudaí eile san áireamh agus an chomparáid á déanamh idir na rannpháirtithe, ar nós brú fola, an otracht, agus stádas inimircigh.
Bhain inimircigh aonteangacha (Béarlóirí) scór níos airde amach sna tástálacha ná mar a bhain cainteoirí Béarla a rugadh i gCeanada.
Dúirt Esme Fuller-Thomson, ollamh in Ollscoil Toronto, agus comhúdar na taighde, gur díríodh ar chainteoirí arbh é an Béarla a dteanga dhúchais le go mbeifí in ann díriú ar an gceangal idir stádas inimircigh agus líofacht cainte “neamhspleách ar an dátheangachas”.
Go deimhin, dúirt Fuller-Thomson go bhféadfadh sé nach mbíonn an oiread sin tionchair ag an dátheangachas ar an bhfeidhmíocht chognaíoch, agus go mbaineann an buntáiste sin leis an imirce agus “tionchar an inimircigh shláintiúil”.
“Léirítear inár dtaighde go mbíonn líofacht cainte i bhfad níos fearr ag cainteoirí dúchais Béarla a tháinig go Ceanada ná mar a bhí ag Béarlóirí a rugadh anseo. Mar sin, d’fhéadfadh sé gur ‘tionchar an inimircigh shláintiúil’ is cúis, go pointe, leis ‘buntáiste an dátheangachais’,” a dúirt sí.
Ghlac 8,574 Béarlóir, idir 45-85 bliain d’aois, páirt sa staidéar. Ba inimircigh iad 1,126 de na rannpháirtithe, a tháinig go Ceanada fiche bliain ó shin nó níos faide siar.
