Skip to main content
Home
Age Groups
Age Group 4 and under
Irish names
Playgroups
Using Irish with your children
Speaking Irish to your grandchildren
Raising children with Irish outside the Gaeltacht
Raising children through Irish in the Gaeltacht
Support, services & facilities
Age Group 4 - 12
Irish-Medium Schools
Benefits of All-Irish Education
Irish Colleges (Gaeltacht Summer Courses)
The Gaelbhratach
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Age Group 12 - 18
Irish-Medium Schools
Benefits of All-Irish Education
Summer Colleges
The Gaelbhratach
Irish Language Festivals
Using Your Irish Name
Support, services & facilities
Age Group 18 - 22
Learn Irish: 18-22 year olds
Irish Third-Level Courses
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Age Group 22+
Irish language jobs in Ireland
Irish Classes for Adults
Get Involved in the Movement with Conradh na Gaeilge
Conversation Circles
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Community
PEIG.ie Newsletter
10 Reasons to Register to our Business Directory
Supports Available for Businesses
Conversation Circles
Surnames
The Gaeltacht
Community Groups
Irish Language Centres
Organisations
Irish Language Festivals
Festivals
Irish Week / Seachtain na Gaeilge
Awareness Events
5 Tips
Irish Language Books
Irish Language Podcasts
Learn
Learning Irish
Playgroups
Irish-Medium Schools
Irish in English Speaking Schools
Irish Classes for Adults
Irish Classes
Irish Services for Schools
Terminology and Grammar Tools Online
Rights
The Official Languages ​​Act 2003 and the 20-Year Strategy for the Irish Language
The European Charter for Minority Languages
The 20 Year Strategy in the North
Services Available in Irish
Get Involved with Conradh na Gaeilge
Campaigns
Research and Submissions
Using Irish State Services
Irish Language Commissioner
Employment
Irish Language Careers Booklet
Irish language jobs (Europe)
Irish language jobs in Ireland
Irish Third-Level Courses
Vacancies
Information Sheet on Job Possibilities
Home
Age Groups
Age Group 4 and under
Irish names
Playgroups
Using Irish with your children
Speaking Irish to your grandchildren
Raising children with Irish outside the Gaeltacht
Raising children through Irish in the Gaeltacht
Support, services & facilities
Age Group 4 - 12
Irish-Medium Schools
Benefits of All-Irish Education
Irish Colleges (Gaeltacht Summer Courses)
The Gaelbhratach
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Age Group 12 - 18
Irish-Medium Schools
Benefits of All-Irish Education
Summer Colleges
The Gaelbhratach
Irish Language Festivals
Using Your Irish Name
Support, services & facilities
Age Group 18 - 22
Learn Irish: 18-22 year olds
Irish Third-Level Courses
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Age Group 22+
Irish language jobs in Ireland
Irish Classes for Adults
Get Involved in the Movement with Conradh na Gaeilge
Conversation Circles
Irish Language Festivals
Support, services & facilities
Community
PEIG.ie Newsletter
10 Reasons to Register to our Business Directory
Supports Available for Businesses
Conversation Circles
Surnames
The Gaeltacht
Community Groups
Irish Language Centres
Organisations
Irish Language Festivals
Festivals
Irish Week / Seachtain na Gaeilge
Awareness Events
5 Tips
Irish Language Books
Irish Language Podcasts
Learn
Learning Irish
Playgroups
Irish-Medium Schools
Irish in English Speaking Schools
Irish Classes for Adults
Irish Classes
Irish Services for Schools
Terminology and Grammar Tools Online
Rights
The Official Languages ​​Act 2003 and the 20-Year Strategy for the Irish Language
The European Charter for Minority Languages
The 20 Year Strategy in the North
Services Available in Irish
Get Involved with Conradh na Gaeilge
Campaigns
Research and Submissions
Using Irish State Services
Irish Language Commissioner
Employment
Irish Language Careers Booklet
Irish language jobs (Europe)
Irish language jobs in Ireland
Irish Third-Level Courses
Vacancies
Information Sheet on Job Possibilities
<a-href="https://tuairisc.ie"-class="credit-tuairisc"-target="-blank"-rel="noopener-noreferrer"></a>-leas-bainte-as-an-ngaeilge-agus-an-clo-gaelach-ag-priosunach-le-notai-runda-a-scriobh-le-linn-an-dara-cogadh-domhanda

Leas bainte as an nGaeilge agus an cló Gaelach ag príosúnach le nótaí rúnda a scríobh le linn an Dara Cogadh Domhanda

| Padraic O Ciardha |

Tá suíomh gréasáin nua seolta in ómós do dhochtúir as Béal Feirste a d’fhoghlaim a chuid Gaeilge i Rann na Feirste i nGaeltacht Dhún na nGall agus a scríobh cuid dá nótaí dialainne i nGaeilge le linn dó a bheith ina phríosúnach cogaidh ag na Seapánaigh le linn an dara cogadh domhanda.

Cothrom an ama seo 75 bliain ó shin a ghéill an tSeapáin sa Dara Cogadh Domhanda agus ag a theaghlach atá an suíomh gréasáin nua seolta in ómós don Dr Frank Murray a bhí i ngéibheann ansin. Dochtúir in arm na Breataine ab ea Frank Murray, arbh as Béal Feirste ó dhúchas dó, agus chaith sé trí bliana ina phríosúnach cogaidh sa tSeapáin idir 1942 agus 1945.

Caitliceach agus náisiúnaí ab ea an dochtúir agus liostáil sé in arm na Breataine ag tús an chogaidh toisc imní a bheith air go bhféadfadh na Naitsithe ionradh a dhéanamh ar Éirinn. Nuair a bhí an Dr. Murray ag foghlaim Gaeilge i Rann na Feirste a casadh a bhean, Eileen O’Kane, air i 1929.

Bhaineadh an Dr. Murray úsáid as an nGaeilge agus an cló Gaelach agus é ag scríobh nótaí ionas nach mbeadh saighdiúirí na Seapáine, a raibh sé faoi choinneáil acu, in ann aon mheabhair a bhaint astu.

Bhí raidió i bhfolach ag na príosúnaigh chogaidh sa champa géibhinn agus scríobhadh an Dr. Murray blúiríní faoin nuacht ar pháipéar. Is i nGaeilge a scríobhadh sé cuid díobh agus fios aige nach mbeadh na Seapánaigh in ann aon chiall a bhaint aisti.

Nuair a bhíodh sé ag scríobh i mBéarla, bhaineadh sé úsáid as an gcló Gaelach d’fhocail áirithe chun go mbeadh sé níos deacra ag na Seapánaigh iad a léamh.

Tá cuid de na nótaí a scríobh an Dr. Murray le feiceáil ar shuíomh idirlín atá cruthaithe ag a mhuintir le comóradh a dhéanamh ar shaol an dochtúra – The Belfast Doctor.

Frank Murray sa lár le hata
Dr Frank Murray sa lár le hata

Gabhadh an Dr. Murray mí Feabhra 1942 nuair a ghéill fórsaí na Breataine Singeapór agus chaith sé trí bliana i gcampaí príosúin, i Singeapór ar dtús agus sa tSeapáin ina dhiaidh sin. Scaoileadh saor é mí Mheán Fómhair 1945 agus d’fhill sé ar an mBreatain dhá mhí ina dhiaidh sin.

Bronnadh an gradam MBE ar an Dr. Murray as an obair a rinne sé sna campaí géibhinn ag tabhairt aire do phríosúnaigh eile agus meastar gur chabhraigh sé leis na céadta saighdiúir ansin.

Bhásaigh sé ar an gCaisleán Nua i gcontae an Dúin i 1993.

Níos mó