‘Athréimniú na logainmneacha Gaeltachta’ le plé ag cruinniú cinn bliana Shléibhteoireacht Éireann
Pléifear “athréimniú na logainmneacha Gaeltachta” i sliabhraonta na Gaeltachta ag cruinniú cinn bliana na heagraíochta Sléibhteoireacht Éireann (Mountaineering Ireland) níos deireanaí an mhí seo.
Tá rún curtha chun cinn ag triúr gnáthbhall de chuid na heagraíochta: Patrick Farrington, Derek Moore, agus Maitiú Ó Coimín (iriseoir na hirise seo) a chuirfeadh iachall ar Shléibhteoireacht Éireann leaganacha Gaeilge de “shléibhte, cnoic, gleannta, aibhneacha, srutháin, agus gnéithe eile” a úsáid feasta.
Iarrtar sa rún go n-aithneoidh Sléibhteoireacht Éireann gur ón nGaeilge a tháinig formhór mór na logainmneacha a bhíonn i mbéal an phobail cnocadóireachta agus nach bhfuil sna leaganacha atá in úsáid anois ach traslitriú a rinneadh agus Arm na Breataine i mbun suirbhéireachta ar an tír sa 19ú hAois.
Luaitear tíortha eile dála na Stát Aontaithe agus an Astráil a chuir ainmneacha dúchais a sléibhte in áit arís go hoifigiúil ar na sléibhte móra Denali agus Uluru agus tagraítear do nós na hAlban ainmneacha Gàidhlig a úsáid ar chuid mhaith de na sléibhte atá i nGaeltacht na hAlban.
Iarrtar go gcuirfeadh Sléibhteoireacht Éireann bearta i bhfeidhm a chuirfeadh logainmneacha Gaeilge na Gaeltachta chun cinn agus go n-úsáidfí na leaganacha sin i bpreasráitis, litreacha, aighneachtaí, postálacha ar na meáin shóisialta agus i “ngach foilseachán eile” de chuid na heagraíochta.
“Is dóigh gur cuireadh tús leis an bhfeachtas seo ar bhealach siar sna 1960idí nuair a d’éiligh Gluaiseacht Cearta Sibhialta na Gaeltachta nach dtabharfaí aitheantas oifigiúil de logainmneacha Gallda sa nGaeltacht, tá muid ag tógáil ar mhianta agus éachtaí na gluaiseachta sin leis an rún seo. Fuarthas réidh, ar bhonn oifigiúil, le logainmneacha Gallda le hAcht na dTeangacha Oifigiúla in 2003 ach ba mhór an chabhair dá dtacódh eagraíocht ar nós Shléibhteoireacht Éireann le spriocanna an Achta agus le mianta phobal na Gaeltachta.
“Tá cuid de na ceantracha sléibhte is áille sa tír taobh istigh de theorainneacha na Gaeltachta go hoifigiúil. Fágann Acht na dTeangacha gur i nGaeilge amháin a bhíonn na léarscáileanna OSi agus go mbíonn neamhréir ann, scaití, idir an méid a chuireann leithéidí Shléibhteoireacht Éireann amach ar na meáin shóisialta, mar shampla, agus an méid a bhíonn le feiceáil ar na léarscáileanna,” a dúirt Maitiú Ó Coimín, duine de na daoine a chuir an rún chun cinn.
Dúirt Maitiú go bhfuil na treoirleabhair a úsáideann leaganacha Gallda de na logainmneacha “as dáta le fiche bliain anois” agus go bhfuil an deis ag Sléibhteoireacht Éireann “dea-shampla” a dhéanamh anois trí “logainmneacha cearta oifigiúla” a úsáid.
“Bíonn mé ag cnocadóireacht in Éirinn agus thar lear go minic agus chuaigh áiteacha ar nós na hAlban agus iarthar Cheanada i bhfeidhm go mór orm. Is áiteacha iad seo nach bhfuil náire ar bith ar na daoine faoina logainmneacha dúchais agus a bhfuil na hainmneacha cearta, gan truailliú, in úsáid ag an bpobal sléibhteoireachta iontu.
“Tá an-dul chun cinn déanta ag roinnt comhlachtaí príobháideacha le cúpla bliain anuas a thuigeann luach agus tábhacht na logainmneacha Gaeilge. Tá Iain Miller, as Albain, ag obair i nGaeltacht Thír Chonaill agus úsáideann seisean na logainmneacha Gaeilge ina chuid treoirleabhra agus ar na meáin shóisialta agus é ag caint faoi na cnoic agus na stuanna mara timpeall ar Ghaoth Dobhair agus ceantar na Rosann. Is túisce a scríobhann lucht Kerry Climbing ‘Corrán Tuathail’ ná an leagan eile anois ar na meáin shóisialta agus molaim go mór iad dá bharr,” a dúirt Maitiú.
Beidh vóta ag na craobhacha éagsúla de Shléibhteoireacht Éireann atá lonnaithe ar fud na hÉireann ag an gcruinniú cinn bliana chomh maith le suas le fiche ball aonair. Tá súil ag Maitiú agus an bheirt eile a mhol an rún go dtacóidh na clubanna sléibhteoireachta agus na baill aonair lena rún agus tá iarrtha acu ar dhaoine atá ina mball den eagraíocht a chinntiú go bhfuil siad cláraithe le vóta a chaitheamh ag an gcruinniú a bheidh ar siúl i gceann trí seachtaine nó mar sin.
