Skip to main content
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Saoire sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitreacha PEIG.ie – Ríomhphost & WhatsApp
Seirbhísí ar fáil trí Ghaeilge
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Tacaíochtaí ar fáil do ghnóthaí
An Ghaeltacht
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
Seachtain na Gaeilge le Energia
An Chaint
Féilte
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Oifigigh Gaeilge i bhFeidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS)
7 dtreoir le bheith níos sábháilte ar líne
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i Scoileanna Béarla
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Straitéisí Gaeilge ó Thuaidh is ó Dheas
An Coimisinéir Teanga
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
6 fhorbairt teicneolaíoctha atá ó chainteoirí na Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Folúntais
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
CV Samplach Gaeilge
Ag lorg poist leis an nGaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Ceisteanna Coitianta
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Saoire sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitreacha PEIG.ie – Ríomhphost & WhatsApp
Seirbhísí ar fáil trí Ghaeilge
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Tacaíochtaí ar fáil do ghnóthaí
An Ghaeltacht
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
Seachtain na Gaeilge le Energia
An Chaint
Féilte
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Oifigigh Gaeilge i bhFeidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte (FSS)
7 dtreoir le bheith níos sábháilte ar líne
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i Scoileanna Béarla
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Straitéisí Gaeilge ó Thuaidh is ó Dheas
An Coimisinéir Teanga
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
6 fhorbairt teicneolaíoctha atá ó chainteoirí na Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Folúntais
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
CV Samplach Gaeilge
Ag lorg poist leis an nGaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Ceisteanna Coitianta
<a-href="https://tuairisc.ie"-class="credit-tuairisc"-target="-blank"-rel="noopener-noreferrer"></a>-‘laoch-mor-i-gcultur-na-gaeilge-agus-na-tire-ar-lar’-–-an-fear-amharclainne-sean-stafford-ar-shli-na-firinne

‘Laoch mór i gcultúr na Gaeilge agus na tíre ar lár’ – an fear amharclainne Seán Stafford ar shlí na fírinne

| Tuairisc.ie |

Tá Uachtarán na hÉireann Micheál D. Ó hUigínn ar dhuine acu siúd a bhfuil ómós léirithe aige do Sheán Stafford, an léiritheoir, aisteoir agus gníomhaí cultúir aitheanta a bhásaigh inné.

Bhí sé 96 bliain d’aois ag tús na seachtaine seo, lá sula bhfuair sé bás.

Ceannródaí cultúir ab ea Seán Stafford, a d’fhág a lorg ar shaol na n-ealaíon agus na hamharclannaíochta Gaeilge, go háirithe sa Ghaillimh agus ar amharclann na Taibhdheirce.

Bhí baint lárnach aige leis an amharclann náisiúnta Gaeilge ar feadh nach mór 60 bliain.

Dúirt Uachtarán na hÉireann Micheál D. Ó hUigínn ar maidin gur údar bróin dó bás an fhir amharclainne ar “laoch mór i gcúrsaí cultúrtha agus ealaíona na tíre seo” é.

Dúirt an tUachtarán go raibh “tionchar dearfach ollmhór” ag Seán Stafford agus a bhean chéile Máire, nach maireann, ar shaol na healaíona agus ar fhorbairt na hamharclainne náisiúnta Gaeilge, An Taibhdhearc.

Dúirt an tUachtarán go raibh an léiriú a rinne Seán Stafford ar an dráma Mise Raifteirí an File le Criostóir Ó Floinn, léiriú ina raibh Mick Lally sa phríomhról, ina bhuaicphointe i saol an léiritheora.

Dúirt Uachtarán na hÉireann go gcuimhneofaí ar an tacaíocht agus an spreagadh a thug Séan Stafford do na céadta aisteoirí, scríbhneoirí agus léiritheoirí. Chuimhneofaí, a dúirt an tUachtarán, ar na deiseanna go léir a thug sé do dhaoine “a gceird a chleachtadh trí mheán na Gaeilge” agus ar an “siamsaíocht a cuireadh ar fáil don phobal dá bharr”.

Rugadh Seán Stafford i mBaile Mhic Andáin i gcontae Chill Chainnigh i 1924.

Chuaigh sé go Baile Átha Cliath i 1946 le hoiliúint a fháil mar mhúinteoir Gaeilge i gColáiste Phádraig i nDroim Conrach.

Is i mBaile Átha Cliath i 1946 a chas sé ar a bhean chéile, Máire, nuair a bhí siad beirt ag plé le hAisteoirí Moibhí, an cumann drámaíochta Gaeilge a raibh an scríbhneoir aitheanta Brendan Behan ina bhall de chomh maith an uair sin.

1 1949 fuair Seán Stafford post mar mhúinteoir Gaeilge i gCeardscoil Bhóthar an Athar Uí Ghríofa i gcathair na Gaillimhe, áit ar chaith sé a shaol oibre ar fad nach mór.

Scéal mór grá ab ea scéal Sheáin agus Mháire a fuair geallta trí seachtaine i ndiaidh dóibh casadh ar a chéile.

Is annamh ina dhiaidh sin a d’fheicfeá duine acu gan an duine eile.

Phós siad i 1950 agus bhí cúigear clainne orthu, Ruairí, Fionnuala, Maelíosa, Órfhlaith agus Conall.

Bhí cáil mhór ar na geamaireachtaí a scríobhadh Máire Stafford agus a léiríodh Seán Stafford ar stáitse na Taibhdheirce idir na 1950idí agus 1970idí.

Seán agus Máire a reáchtáil Feis Ceoil an Iarthair sa Taibhdhearc le linn na tréimhse sin.

I 1979, toghadh Seán Stafford ina chathaoirleach ar Bhord na Taibhdheirce, agus chaith sé trí bliana sa ról sin. Bhí sé sa Taibhdhearc don uair deireanach i mí Feabhra na bliana seo don léiriú Amhrán an Bhonnáin Bhuí, a léirigh a mhac Maelíosa.

Bhí baint ag Séan agus Máire Stafford (1923-2014) leis na scórtha léiriúchán sa Taibhdhearc thar thréimhse beagnach 60 bliain..

Dúirt Cathaoirleach na Taibhdheirce, Aodh Ó Coileáin, go raibh Seán Stafford “lárnach sa réabhlóid cultúir” a thit amach i gCathair na dTreabh i lár na 1970idí.

“Bhí cuid de na pearsan is tábhachtaí i mbunú Druid, Macnas agus Féile Ealaíon na Gaillimhe ag obair le Seán sa Taibhdhearc sna blianta sin.

“Bhláthaigh na gluaiseachtaí ealaíona sin ar fad ó shin agus tá cuid den bhuíochas ag dul chuig an laoch ar lár Seán Stafford,” a dúirt Cathaoirleach na Taibhdheirce Aodh Ó Coileáin.

Níos mó