Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh

Tá an Cairt Eorpach do Theangacha Mionlaigh agus Réigiúnacha deartha le cosaint a chur ar fáil trí chonstaicí d’úsáid na Gaeilge a bhaint.

Daingníodh an Cairt ag rialtas na Breataine i 2001, ag déanamh roinnt gealltanas ceangailteach i dtaca le teanga na Gaeilge faoi Cuid III den Chairt

Clúdaíonn airteagail na Cairte ábhair difriúla, m.s. oideachas, teagmháil leis an rialtas, seirbhísí atá le cur ar fáil trí theanga mionlaigh agus níos mó.

Tá dualgas ar Chomhairlí Áitiúla Cód Cúirtéise a chruthú don Ghaeilge agus a chinntiú go bhfuil gach ball foirne ar an eolas faoi seo agus ar an eolas faoi na nósanna a bhaineann leis an teanga.

Cuireann Cuid II den Chairt dualgas ar Chomhairlí úsáid na Gaeilge idir scríobh agus labhartha a spreagadh go réamhghníomhach sa saol poiblí agus príobháideach.

De réir Airteagal 7(4) den Chairt, beidh ar Chomhairlí “cuirfidh na Páirtithe san áireamh na riachtanais agus toilmhianta arna gcur in iúl ag na grúpaí a úsáideann na teangacha sin” i dtaca le dréachtú polasaithe teanga.

Cuireann Airteagal 10 den Chairt roinnt dualgas ar chomhairlí áitiúla, a chlúdaíonn ach nach bhfuil teoranta do:

• Cainteoirí ag cur iarratas scríofa nó labhartha isteach trí Ghaeilge a éascú
• Comhlachtaí poiblí ag dréachtú cáipéisí i nGaeilge a éascú
• Úsáid na Gaeilge i ndíospóireachtaí i Seomra na Comhairle a éascú a cheadú agus a spreagadh.
• Úsáid logainmneacha traidisiúnta agus sloinnte teaghlaigh thraidisiúnta a cheadú agus a éascú.
• Seirbhísí aistriúcháin a chur ar fáil nuair is gá.

Cuireann Airteagal 12 den Chairt dualgas ar chomhairliú áitiúla i dtaca le himeachtaí agus le háiseanna cultúrtha.
Clúdaíonn sé seo:

• Tionscadail i leith i dtaca leis an Ghaeilge a spreagadh agus cuidiú le inrochtaineacht ábhair Gaeilge
• Ag cur grúpaí atá freagrach as eagrú nó tacú le himeachtaí cultúrtha ar an eolas faoina dualgais i dtaca le riachtanais chainteoirí Gaeilge le linn eagrú na n-imeachtaí
• Ag cur gníomhachtaí chun cinn le cinntiú go bhfuil foireann ag grúpaí atá inniúil sa Ghaeilge chomh mhaith leis an Bhéarla. Clúdaíonn spriocanna agus prionsabail eile atá ag an Chairt:  Foghlaim na Gaeilge a spreagadh agus a éascú, taighde, naisc agus malartuithe.

Tá sé léirithe sna tuairiscí COMEX is déanaí gur féidir le níos mó a dhéanamh leis na constaicí i dtaca le húsáid na Gaeilge a bhaint.

Léirigh an tuairisc is déanaí COMEX ar chur i bhfeidhm na Cairte i mí Eanáir 2014 go bhfuil teip ar rialtas na Breataine agus ar Thionól TÉ a ndualgais faoin Chairt a chomhlíonadh maidir le teanga na Gaeilge.

D’ardaigh Conradh na Gaeilge ceist na reachtaíochta Gaeilge le coiste saineolaithe na hEorpa COMEX. Léigh anseo faoin ngníomh sin.

Is féidir tuilleadh eolais mar gheall ar an gcairt a fháil ó Chonradh na Gaeilge ar cnag.ie