Beidh deireadh na bliana seo chugainn ann sula mbeidh suíomh nua roghnaithe don ionad nua séarachais atá beartaithe don Cheathrú Rua, a deir Uisce Éireann agus meastar go mbeidh 2027 ann faoin am go mbeidh an t-ionad tógtha agus ag feidhmiú.
Sa tuarascáil is déanaí de chuid na Gníomhaireachta um Chaomhnú Comhshaoil (EPA), bhí an Cheathrú Rua i nGaeltacht Chonamara luaite ar cheann den 26 baile sa stát ina bhfuil séarachas amh á chur i bhfarraige nó amach in aibhneacha nó lochanna.
Tá sé beartaithe le fada ionad cóireála fuíolluisce a thógáil i gceantar na Ceathrún Rua ionas nach mbeadh séarachas amh á sheoladh amach i gCuan Chasla ach níl aon dul chun cinn déanta maidir leis an togra.
Bhí ceadúnas faighte ag Uisce Éireann ionad cóireála a thógáil ar shuíomh ag Céibh an tSrutháin ar an gCeathrú Rua agus tús curtha leis an bpróiseas pleanála in 2018 sular tháinig casadh sa scéal nuair a fógraíodh go raibh cead pleanála tugtha chun ionad oidhreachta agus cultúrtha a thógáil ag an suíomh céanna.
Tá ráite anois ag Uisce Éireann le Tuairisc go bhfuiltear i mbun athbhreithniú a dhéanamh ar na suíomhanna uile ar a bhféadfaí an t-ionad cóireála a thógáil.
Dúradh gur ceapadh soláthraí seirbhísí innealtóireachta mí Mheán Fómhair na bliana seo chun tabhairt faoi “athbhreithniú cuimsitheach” ar na suíomhanna go léir ar an gCeathrú Rua. Dúirt urlabhraí de chuid Uisce Éireann go ndéanfaí staidéar féidearthachta ansin chun an rogha is fearr a chinntiú agus go rachfaí ar aghaidh ansin go dtí céim an deartha.
Dúradh go dtógann sé idir 12-18 mí de ghnáth chun staidéar féidearthachta a chur i gcrích agus go mbeadh sé “i dtreo dheireadh 2024 nuair a chinnteofar an rogha chóireála is fearr”.
Dúirt Uisce Éireann go raibh siad go hiomlán tiomanta do chóras cóireála a chur ar fáil do phobal na Ceathrún Rua “in ainneoin na ndúshlán” atá tagtha chun cinn.
Sa tuarascáil de chuid an EPA, dúradh go mbeadh 2027 ann faoin am go mbeadh cóireáil á déanamh ar an séarachas amh atá ag dul i bhfarraige ar an gCeathrú Rua.
Bhí dhá bhaile Gaeltachta eile i measc na mbailte ina raibh séarachas amh a cur chun farraige dar leis an tuarascáil Cóireáil Fuíolluisce Uirbeach in 2022 – An Spidéal i I gcontae na Gaillimhe agus An Fál Carrach i gcontae Dhún na nGall.
Dúirt Uisce Éireann go raibh an t-ionad cóireála séarachais a tógadh ar an Spidéal ag feidhmiú ón uair a rinneadh an taighde do thuarascáil an EPA agus go gcuirfí stop feasta leis an séarachas amh a bhí á chur amach i gCuan na Gaillimhe.
Maidir leis an bhFál Carrach, dúradh go raibh staidéar timpeallachta ar bun agus go mbeadh toiliú limistéir mhuirí, cead pleanála agus ordú ceannaigh éigeantaigh ag teastáil ansin chun dul ar aghaidh leis an togra.
Deirtear sa tuarascáil gur in 2028 a bheadh cóireáil á déanamh ar an bhfuíolluisce ar an bhFál Carrach.
