Braitheann go leor daltaí bunscoile go n-imíonn an t-am níos moille sa rang nuair a bhíonn an Ghaeilge á teagasc, a deirtear i dtuarascáil nua.
Deirtear sa tuarascáil is déanaí sa tsraith taighde náisiúnta Children’s School Lives nach mbíonn ‘suim’ sa Ghaeilge ach ag thart ar bheirt as gach cúigear daltaí (42%) faoin am go mbaineann siad rang a ceathair amach.
Chomh maith leis sin, tuairiscítear go gcuireann foghlaim na Gaeilge mearbhall agus leadrán ar os cionn leath de dhaltaí.
“Murab ionann agus an dearcadh sách dearfach a bhí coitianta ag daltaí sa dá chohórt agus ag gach grád i leith fhoghlaim na matamaitice agus an Bhéarla, bhí tuairimí níos diúltaí á léiriú go seasta i leith fhoghlaim na Gaeilge,” a deirtear sa chúigiú tuarascáil ó CSL.
“Bhí baint aige seo leis na deacrachtaí a bhíonn ag páistí nuair a bhíonn siad ag foghlaim na Gaeilge agus leis an mothú nach bhfuil siad ábalta chuige.
“Dúirt formhór páistí go bhfaigheann siad deacair é mar gheall ar fhocail agus fuaimeanna nach bhfuil taithí acu orthu, agus bhí go leor acu ar mhian leo go dtabharfadh múinteoirí níos mó tacaíochta dóibh ó thaobh an aistriúcháin agus na foghraíochta.”
Ba mhinic páistí ag cur síos ar a dtaithí foghlama ag brath ar cé chomh tapa nó chomh mall a bhraith siad an t-am á chaitheamh sa rang, a deirtear.
“Dúirt páistí gur imigh an t-am go tapa nuair a thaitin an t-ábhar a bhí á theagasc leo. I gcás ábhair nach raibh páistí chomh tógtha sin leo, amhail an Ghaeilge, bhraith siad gur i bhfad níos moille a d’imigh an t-am.”
I gcás páistí i rang a cúig, ba í an Ghaeilge an t-ábhar is mó a chuir leadrán orthu. 58% a dúirt gur chuir an Ghaeilge leadrán orthu i gcomparáid le 38% a dúirt amhlaidh faoin mhatamaitic, a bhí sa dara háit ó thaobh an leadráin. An t-ábhar ba lú a chuir leadrán ar na daltaí ná an corpoideachas agus gan ach 4% den tuairim go raibh sé leadránach.
Nuair a cuireadh ceist ar na páistí cé chomh sásta is a bhíonn siad ag foghlaim na n-ábhar éagsúil, ní dúirt ach 27% go mbíonn siad sásta nuair a bhíonn siad ag foghlaim na Gaeilge. Dúirt os cionn leath (52%) go gcuireann foghlaim na Gaeilge mearbhall orthu agus b’údar imní foghlaim na teanga sin ag 27%. Ní dúirt ach 21% go mbíonn siad sásta nuair a bhíonn siad ag foghlaim na Gaeilge, an céatadán is ísle go mór as na hábhair go léir. 58% a dúirt go gcuireann an Ghaeilge leadrán orthu agus níor thug ach 27% le fios go bhfuil suim acu inti mar ábhar.
An ealaín, an ceol agus an Ghaeilge na hábhair ba lú fiúntas ag na daltaí. Níos lú ná leath de na daltaí a cheap go raibh na hábhair sin “an-úsáideach”. Níor cheap ach 38% go raibh an Ghaeilge “an-úsáideach” agus cheap 26% nach raibh sí ró-úsáideach ar chor ar bith.
Curriculum and Assessment in Children’s School Lives: Experiences from Primary Schools in Ireland 2019-2023 is teideal don séú tuarascáil i dtionscnamh taighde fadtéarmach CSL.
Tá an taighde bunaithe ar thaithí dhá chohórt daltaí. Rinneadh suirbhé ar an gcéad dream nuair a bhí siad sna naíonáin bheaga agus arís nuair a bhí siad i rang a dó. Rinneadh suirbhé ar an dara dream nuair a bhí siad i rang a dó agus arís nuair a bhí siad ag tosú rang a sé.
De réir an taighde bíonn imní níos mó ar dhaltaí faoi thástálacha faoin am go mbíonn siad i rang a ceathair.
Dúirt aon trian de na daltaí go mbíonn imní orthu i gcónaí roimh agus i ndiaidh na dtástálacha caighdeánaithe. Dúirt aon trian nach mbíonn aon imní dá leithéid orthu agus dúirt an trian eile go gcuireann na tástálacha imní uaireanta orthu.
B’fhearr le formhór na ndaltaí go ndéanfadh a múinteoirí measúnú neamhfhoirmeálta orthu.
