Cosaint faoi dhlíthe frith-fhuatha lorgtha ag Misneachd do chainteoirí Gàidhlig
Tá éileamh déanta ag an ngrúpa feachtais Misneachd, macasamhail ‘Misneach’ na hÉireann, ar údaráis na hAlban go n-aithneofaí cainteoirí mionteangacha i reachtaíocht a thugann cosaint do mhionlaigh ó choireanna fuatha.
Lorgaíodh tuairimí an phobail ar an ‘Bile Eucoir Gràin agus Òrdugh Poblach (Alba)’ (Bille Coireanna Fuatha agus Oird Poiblí (Albain) agus chuir an grúpa achainí isteach an tseachtain seo caite. Tá éilithe acu go gcuirfí an téarma ‘mionteanga’ sa mbille Hate Crime and Public Order (Scotland) Bill, le cainteoirí Gàidhlig agus cainteoir mionteanga eile in Albain a chosaint ó fhuath atá bunaithe ar theanga duine.
Sa cháipéis a d’eisigh an grúpa in 2018 Plean Radacach airson na Gàidhlig, mhaígh an grúpa gur chóir cúrsaí teanga a lua taobh le cine, creideamh, míchumas, gnéasúlacht, agus cúrsaí inscne sa reachtaíocht. Dúradh sa gcáipéis sin gur cheart cosaint a thabhairt do theanga na comharthaíochta, don Choirnis, don Bhreatnais, agus don Ghaeilge in Albain chomh maith.
Dúirt Misneachd gur údár dóchais dóibh gur thug an Tiarna Bracadale, a rinne athbhreithniú ar an reachtaíocht in aghaidh coireann fuatha in Albain, go bhfuil “cás sách láidir ann gur ‘grúpa eitneach’ iad lucht labhartha na Gàidhlig” maidir leis an bplé atá ar bun faoi láthair faoi choireanna fuatha sa tír.
Maíonn an grúpa, áfach, nach leor a rá go bhfuil “cás sách láidir” ag lucht labhartha na Gaeilge, ach gur chóir an chosaint a dhaingniú sa reachtaíocht. Deir siad go gcabhródh foráil faoi chúrsaí teanga sa dlí dul i ngleic leis an “aineolas forleathan” ar chearta teanga atá ann i measc an phobail Béarla in Albain.
“Mar bhuíon Gàidhlig, tá sinn ag seasamh i ndlúthpháirtíocht le grúpa mionteanga eile, lena n-áirítear teangacha eile dúchais na hAlban (Albainis, Teanga na Comharthaíochta), teangacha ó phobail na n-inimirceach, agus mionteangacha eile dúchais na Ríochta Aontaithe (an Bhreatnais, an Ghaeilge, agus an Coirnis).
“Is deis í seo cosaint agus aitheantas a thabhairt do gach mionlach teanga sa tsochaí. Tugann sinn faoi deara an t-éileamh a rinne Coimisinéir Teanga na Breataine Bige go rachfaí i ngleic leis an bhfuath in aghaidh na Breatnaise le déanaí,” a dúradh i ráiteas a d’eisigh an grúpa.
