Deir an Coimisiún Eorpach go mbeidh dóthain aistritheoirí Gaeilge ag an AE chun an t-ualach mór breise aistriúchán Gaeilge a bheidh orthu a láimhseáil feasta.
Bhí sé ina imní go mbeadh deacracht ag an AE dul i ngleic leis an saothar breise Gaeilge a bheidh le déanamh nuair a thiocfaidh deireadh leis an maolú ar stádas na Gaeilge san Aontas ag deireadh na bliana seo.
Ach de réir tuarascála nua ón gCoimisiúin Eorpach beidh dóthain acmhainní ag institiúidí an AE chun an obair a dhéanamh, cé gur údar buairimh é gur baill foirne shealadacha iad breis agus leath de na haistritheoirí Gaeilge.
De réir na tuarascála tháinig méadú́ faoi thrí ar an méid ábhair a aistríodh go Gaeilge idir 2016 agus 2021. Mhéadaigh líon na mball foirne Gaeilge ó 58 in 2016 go 138 in Aibreán na bliana seo.
Táthar ag súil go mbeidh timpeall 200 ag plé leis an aistriúchán Gaeilge don AE faoi dheireadh na bliana agus go mbeidh “an líon foirne ag teacht le líon foirne fhormhór na dteangacha oifigiúla eile.
Údar imní don Choimisiún áfach gur daoine atá fostaithe ar chonarthaí sealadacha iad 56% de na haistritheoirí Gaeilge.
Tá sé i gceist comórtais bhreise earcaíochta a reáchtáil chun go mbeadh níos mó buaine ag baint leis an bhfoireann.
Tá comórtais earcaíochta á reáchtáil ag an AE do Ghaeilgeoirí ó 2016 i leith d’fhonn cur le líon na n-aistritheoirí.
Níor éirigh ach le deichniúr aistritheoirí agus naonúr cúntóirí in 2017, agus 15 aistritheoir agus triúr dlítheangeolaithe in 2019. Tá comórtais d’aistritheoirí Gaeilge don Choimisiún, don Chomhairle agus don Pharlaimint, chomh maith le comórtas do phrofléitheoirí agus eagarthóirí don Pharlaimint agus don Chúirt Bhreithiúnais ar siúl faoi láthair.
I mí Feabhra 2020 eagraíodh comórtas le haghaidh aistritheoirí ar chonradh gníomhaire shealadaigh a mbeadh an rogha acu a gcuid oibre a dhéanamh in Éirinn, sa Ghráinsigh i gContae na Mí. D’éirigh le 50 aistritheoir sa chomórtas, agus tá timpeall 20 acusan le hearcú roimh dheireadh na bliana seo.
| 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | Aibreán 2021 |
Faoi dheireadh 2021 (réamhaisnéis) | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Foireann | 58 | 80 | 101 | 123 | 138 | 138 | +/- 200 |
| An sciar d’fhoireann shealadach | 57% | 45% | 56% | 53% | 60% | 56% | [N/Bh] |
Táthar ag súil 60 ball foirne breise a earcú trí na comórtais éagsúla roimh dheireadh na bliana.
D’fhágfadh sin go mbeadh nach mór 200 Gaeilgeoir ag obair i gcúrsaí aistriúcháin in institiúidí an Aontais. Baill foirne shealadacha a bheadh in os cionn leath acu. 60% den fhoireann i seirbhís aistriúcháin Ghaeilge an Choimisiúin atá sealadach agus ag obair ar bhonn sealadach atá na Gaeilgeoirí go léir atá ag saothrú sa réimse sin sa Chúirt Bhreithiúnais.
Ó 2020 i leith tá conarthaí́ á n-aontú ag an gComhairle le comhlachtaí aistriúcháin seachtracha chun tabhairt faoi chuid den obair aistriúcháin Ghaeilge a bhíonn le déanamh ag Parlaimint na hEorpa.
In 2005, tar éis feachtas fada, lorg Rialtas na hÉireann stádas mar theanga oifigiúil agus oibre don Ghaeilge san Aontas Eorpach.
Tugadh an stádas sin don teanga ón 1 Eanáir 2007. Den chéad uair bhí córas úrnua teanga le cur ar bun ag an AE do thír a bhí cheana féin ina ballstát den Aontas. Fógraíodh go mbeadh teorainn ag baint le líon na n-ábhar agus na seirbhísí a bheadh ar fáil i nGaeilge i gcomparáid le teangacha eile go dtí 2010.
Maolú na Gaeilge a tugadh ar an socrú sin ar cuireadh síneadh cúig bliana eile leis go dtí an 31 Nollaig 2016.
In 2015 d’iarr Rialtas na hÉireann go gcuirfí deireadh leis an maolú de réir a chéile nó go mbeadh deireadh ar fad leis ón 1 Eanáir 2022.
Meastar go dtiocfaidh méadú 70% ar an méid reachtaíochta a aistreofar go Gaeilge sa Choimisiún nuair a bheidh deireadh leis an maolú. Faoi dheireadh 2021, beidh ar na hinstitiúidí́ “a bheith ullamh chun freastal ar gach éileamh i dtaca le reachtaíocht a aistriú go Gaeilge” a deirtear.
Beidh dualgas freisin ón 1 Eanáir 2022 gach comhaontú idirnáisiúnta a fhoilsiú i nGaeilge agus beidh i bhfad níos mó de na cáipéisí ina dtugtar eolas faoi obair an Aontais le haistriú.
De réir mheastachán an Choimisiúin, ráineodh go dtiocfadh méadú faoi dhó ar líon na gcáipéisí den sórt sin a chaithfear a aistriú.
