Deir an Chomhairle Náisiúnta Curaclaim agus Measúnachta (NCCA) go bhfuil “géarghá” le soiléireacht ón Roinn Oideachais maidir le feidhmiú an dá chúrsa nua Gaeilge atá beartaithe don Ardteist.
Dúirt Príomhfheidhmeannach an NCCA, Arlene Forster, sa Dáil inné go bhfuil “ceisteanna sistéamacha” ann maidir le cur i bhfeidhm na sonraíochtaí nua T1 agus T2, agus bearta chun daltaí a spreagadh le tabhairt faoin chúrsa is dúshlánaí ar chuid díobh sin.
“Cé nach bhfuil an NCCA freagrach as cinntí maidir le cur i bhfeidhm an churaclaim, tá an chomhairle an-airdeallach ar an ngéarghá a bhaineann le soiléireacht a thabhairt ar cheisteanna a bhaineann le rogha agus le cúrsaí tacaíochtaí maidir le cur i bhfeidhm na sonraíochtaí seo, mar aon leis na ceisteanna sistéamacha, ina measc bearta chun daltaí gabháil do T1,” a dúirt sí.
Bhí Príomhfheidhmeannach an NCCA os comhair Choiste Oireachtais na Gaeilge agus na Gaeltachta agus Phobal Labhartha na Gaeilge inné, tráth a raibh plé á dhéanamh ar an dá chúrsa nua, T1 agus T2, atá le tabhairt isteach don Ardteist.
Dúirt Forster gur tháinig “ábhair imní”, “riachtanais” agus “ceisteanna níos leithne” maidir leis na dréachtsonraíochtaí nua, T1 agus T2, chun cinn tríd an phróiseas comhairliúcháin atá á reáchtáil ag an NCCA.
“Cé go bhfuil go leor ag teacht chun cinn maidir le hábhar na ndréachtsonraíochtaí iad féin, tá ceisteanna níos leithne chun tosaigh sa dioscúrsa go dtí seo.” Dúirt Forster gur ceisteanna faoin tréimhse ama a thabharfaí don chomhairliúchán agus “ceisteanna sistéamacha” den chuid is mó a bhí á lua ag daoine go dtí seo.
Trí cinn de mholtaí atá déanta go dtí seo chun daltaí a spreagadh le tabhairt faoi T1 – scoláireachtaí tríú leibhéal, áiteanna ar leataobh i gcoláistí agus pointí bónais.
Agus ceist ón Seanadóir de chuid Fhianna Fáil, Lorraine Clifford Lee, á freagairt ag an Phríomhfheidhmeannach faoi phointí bónais a bheith ar fáil do dhaltaí T1, dúirt Forster nach faoin NCCA a bhí sé cinneadh a dhéanamh maidir le pointí bónais mar nárbh é sin a “sainchúram”. Dúirt sí chomh maith nár iarradh ar an NCCA moladh sonrach a dhéanamh i leith pointí bónais.
“Cinneadh na Roinne Oideachais” a bheidh ann, a dúirt sí, ach go mbeadh an NCCA “ag scaladh solais” ar an cheist, bunaithe ar an mhéid a thiocfadh chun cinn sa phróiseas comhairliúcháin.
Ag freagairt ceist ó Chathaoirleach an Choiste, Aengus Ó Snodaigh, maidir leis an chomhairle a cuireadh ar an Roinn faoi phointí bónais a chur ar fáil don Mhatamaitic, dúirt Forster nár mheas sí go raibh aon bhaint ag an NCCA leis an mholadh sin.
Tá síneadh ama go dtí mí na Samhna seo chugainn curtha leis an phróiseas comhairliúcháin atá á reáchtáil chun “deiseanna breise” a thabhairt do mhúinteoirí, tuismitheoirí agus daltaí a bheith páirteach sa phlé “tábhachtach” seo, a dúirt Forster.
“Ba bhreá linn níos mó a chloisteáil ó na daltaí féin,” a dúirt Forster.
Ag trácht di ar an phróiseas comhairliúcháin, dúirt Forster go raibh an NCCA “an-aireach” ar thionchar na paindéime ar an chomhairliúchán.
Léirigh an NCCA tacaíocht ag cruinniú an lae inniu don éileamh atá á dhéanamh ag príomhoidí i scoileanna Gaeltachta agus Gaeilge go gcuirfí an t-athbhreithniú ar T1 agus T2 na Sraithe Sóisearaí ar fáil sula dtabharfaí isteach na cúrsaí Ardteiste nua.
Tugadh le fios chomh maith go gcuirfí tús leis an athbhreithniú sin san fhómhar agus go bhfoilseofaí torthaí an athbhreithnithe ag tús na bliana 2022.
Beidh tuarascáil chomhairliúchán eatramhach á foilsiú chomh maith ag an NCCA ag tús na bliana seo chugainn, ina mbeidh anailís ar an aiseolas a bhailíodar le linn an phróisis chomhairliúcháin faoi Ghaeilge na hArdteiste.
Tá Tuismitheoirí na Gaeltachta, a bhí os comhair an choiste freisin inné, ag iarraidh go gcuirfí stop iomlán leis an phróiseas a bhaineann le tabhairt isteach na gcúrsáí nua.
Dúirt ceannasaí na heagraíochta, Sorcha Ní Chéilleachair, go gcruthódh an plean do na cúrsaí nua mar atá siad deighilt i bpobal na Gaeltachta agus go mbeadh muintir na Gaeltachta curtha trína chéile acu.
