Skip to main content
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitir PEIG.ie
Seirbhísí ar fáil trí Ghaeilge
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Tacaíochtaí ar fáil do ghnóthaí
An Ghaeltacht
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
Seachtain na Gaeilge le Energia
‘An Chaint’ / The ‘Talk’
Féilte
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
Teilifís & Raidió le Gaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i scoileanna Béarla
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Straitéisí Gaeilge ó Dheas is ó Thuaidh
An Coimisinéir Teanga
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Deiseanna le Gaeilge lasmuigh den Eoraip
Taithí Oibre: na hearnálacha éagsúla le Gaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Leideanna do dhaoine atá ag lorg poist leis an nGaeilge
Folúntais
CV Samplach Gaeilge
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Ceisteanna Coitianta
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitir PEIG.ie
Seirbhísí ar fáil trí Ghaeilge
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Tacaíochtaí ar fáil do ghnóthaí
An Ghaeltacht
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
Seachtain na Gaeilge le Energia
‘An Chaint’ / The ‘Talk’
Féilte
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
Teilifís & Raidió le Gaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i scoileanna Béarla
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Straitéisí Gaeilge ó Dheas is ó Thuaidh
An Coimisinéir Teanga
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Deiseanna le Gaeilge lasmuigh den Eoraip
Taithí Oibre: na hearnálacha éagsúla le Gaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Leideanna do dhaoine atá ag lorg poist leis an nGaeilge
Folúntais
CV Samplach Gaeilge
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Ceisteanna Coitianta
‘do-bhios-ag-staggerail-ar-fuaid-na-h-aite’-–-leargas-nua-i-seanlitreacha-ar-shaol-sheain-ui-riordain

‘Do bhíos ag staggeráil ar fuaid na h-áite’ – léargas nua i seanlitreacha ar shaol Sheáin Uí Ríordáin

| Padraic O Ciardha | ,

Maítear go bhfaightear léargas eile ar an Ríordánach i mbailiúchán litreacha ‘a bhréagnaíonn’ an íomhá dá shaol uaigneach a bhí millte ag an eitinn,

‘Do bhíos ag staggeráil ar fuaid na h-áite’ – léargas nua i seanlitreacha ar shaol Sheáin Uí Ríordáin

Deirtear go bhfuil léargas eile ar shaol an mhórfhile Seán Ó Ríordáin ar litreacha a bronnadh ar Choláiste na hOllscoile Corcaigh le déanaí.

Chuir drochshláinte as don Ríordánach ar feadh a shaoil agus cé go luaitear go minic na deacrachtaí sláinte a bhí aige, tá greann agus rógaireacht an fhile le feiceáil sna litreacha a scríobh sé i dtreo dheireadh a shaoil.

“Do bhíos in Cork City ó shoin. Do mhothaíos very sick agus temperatury agus I cudnt eat pioc. Do bhíos ag staggeráil ar fuaid na h-áite,” a scríobh Ó Ríordáin i gceann de na litreacha.

An Dr Ailbhe Ní Ghearbhuigh, an Dr Stiofán Ó Cadhla, an Dr Ríona Ní Churtáin. Pictiúr: Daragh Mac Suibhne/Provision

Ba idir na blianta 1967 agus 1976 a scríobhadh na litreacha sa bhailiúchán agus is chuig a dhlúthchara, Isobel O’Shea, a scríobh Ó Ríordáin an comhfhreagras.

“Duine de mhórfhilí na hÉireann ab ea Seán Ó Ríordáin agus is mór an tionchar a d’imir – agus a imríonn fós – ar scríbhneoirí na tíre seo,” a dúirt an Dr Ailbhe Ní Ghearbhuigh, léachtóir i Roinn na Nua-Ghaeilge i gColáiste na hOllscoile Corcaigh agus í ag trácht ar an gcomhfhreagras.

“Faightear léargas eile ar an Ríordánach sna litreacha seo a bhréagnaíonn an íomhá dá shaol uaigneach a bhí millte ag an eitinn. Tá tábhacht nach beag ag an mbailiúchán seo d’éinne ar spéis leo tráchtaireacht ar chúrsaí polaitiúla agus cultúrtha in Éirinn sna 1960idí agus 70idí.”

Tá líníochtaí beaga tarraingthe ag an Ríordánach i roinnt de na litreacha chomh maith, ceann d’Éamon de Valera agus ceann eile dá bhean tí, Liz, a deir sé a chaitheann níos mó ama ag tabhairt aire dá phuisíní ná a chaitheann sí ag glanadh an tí.

An tOllamh Louis de Paor, Ollscoil na Gaillimh, an tOllamh Emerita Patricia Coughlan. Pictiúr: Daragh Mac Suibhne/Provision

Is le linn tréimhse ríthábhachtach i saol an Ríordánaigh a scríobhadh na litreacha agus é ag druidim níos mó i dtreo an phróis, seachas an fhilíocht.

Ceapadh Ó Ríordáin ina léachtóir páirt-aimseartha i gColáiste na hOllscoile, Corcaigh i 1967 agus bhí sé ina scríbhneoir cónaitheach san institiúid chéanna idir 1969 agus 1976.

Is i 1977 a bhásaigh Ó Ríordáin agus é trí scór bliain d’aois.

Reáchtáladh ócáid speisialta san ollscoil le gairid chun comóradh a dhéanamh ar 70 bliain ó foilsíodh an cnuasach Eireaball Spideoige leis an Ríordánach. Bhí an tOllamh Louis de Paor, an Dr Ríona Ní Churtáin, an tOllamh Patricia Coughlan agus an Dr Stiofáin Ó Cadhlan ina measc siúd a rinne ceiliúradh ar shaothar an fhile ag an ócáid.

“Tá cáil idirnáisiúnta ar Sheán Ó Ríordáin mar dhuine de na filí Gaeilge ba mhó cumas sa 20ú haois. Tá leabharlann phearsanta an Ríordánaigh ar caomhnú cheana féin againn i gColáiste na hOllscoile, Corcaigh, agus is mór an onóir dúinn na litreacha tábhachtacha seo a chur leis an leabharlann sin anois agus iad a bheith ar fáil do lucht taighde agus do mhic léinn i gcoitinne,” a dúirt Crónán Ó Doibhlin, Ceannasaí na mBailiúchán san ollscoil.

Níos mó