Skip to main content
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitir PEIG.ie
Seirbhísí ar fáil trí Ghaeilge
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Tacaíochtaí Gnó atá ar fáil
An Ghaeltacht
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
Seachtain na Gaeilge le Energia
‘An Chaint’ / The ‘Talk’
Féilte
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
Teilifís & Raidió le Gaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i scoileanna Béarla
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Straitéisí Gaeilge ó Dheas is ó Thuaidh
An Coimisinéir Teanga
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Deiseanna le Gaeilge lasmuigh den Eoraip
Taithí Oibre: na hearnálacha éagsúla le Gaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Leideanna do dhaoine atá ag lorg poist leis an nGaeilge
Folúntais
CV Samplach Gaeilge
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Ceisteanna Coitianta
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitir PEIG.ie
Seirbhísí ar fáil trí Ghaeilge
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Tacaíochtaí Gnó atá ar fáil
An Ghaeltacht
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
Seachtain na Gaeilge le Energia
‘An Chaint’ / The ‘Talk’
Féilte
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
Teilifís & Raidió le Gaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i scoileanna Béarla
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Straitéisí Gaeilge ó Dheas is ó Thuaidh
An Coimisinéir Teanga
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Deiseanna le Gaeilge lasmuigh den Eoraip
Taithí Oibre: na hearnálacha éagsúla le Gaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Leideanna do dhaoine atá ag lorg poist leis an nGaeilge
Folúntais
CV Samplach Gaeilge
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Ceisteanna Coitianta
is-ga-a-aithint-go-bhfuil-fadhbanna-meabhairshlainte-chomh-dairire-ceanna-le-fadhbanna-slainte-fisiciula

Is gá a aithint go bhfuil fadhbanna meabhairshláinte chomh dáiríre céanna le fadhbanna sláinte fisiciúla

| Dáithí Anraí |

Michelle Nic Pháidín

De réir alt a foilsíodh ar na mallaibh san Irish Independent níl páistí agus déagóirí atá ag streacháilt le cursaí meabhairshláinte ag fáil an chúraim chéanna trasna na tíre.

Go leor de na daoine óga i gcodanna áirithe den tír a chuirtear ar aghaidh chuig na seirbhisí meabhairshláinte poiblí, ní fhaigheann siad coinne.

Níl cothrom na Féinne ann do chách más rud é go bhfuil seirbhís ar bith ag brath ar thíreolaíocht. Anuas ar an donas sin, is méasa ar fad an cás má bháineann sé leis an mheabhairshláinte, go háiríthe meabharshláinte páistí agus déagóirí.

Dar le hurlabhraí Shinn Féin ar an mheabhairshláinte, Mark Ward, go bhfuil dochtúirí teaghlaigh ag cur páistí ar aghaidh chuig gníomhaireachtaí éagsúla eile agus iad ag déanamh a seacht ndícheall cúram a fháil do na páistí.

I bhfreagra a chuir an tseirbhís ar fáil don nuachtán, dúradh nach bhfuil an tseirbhís fóirsteanach ach do líon iontach beag ógánach.

Dúirt siad gur gá go mbeadh deacaireachtaí meabhairshláinte measartha nó dáiríre ag an ógánach sula mbeadh dualgas orthu cúram a chur ar fáil dóibh.

Mheas siad gur thart ar 2% d’ógánaigh an líon a mbeadh an tseirbhís oiriúnach dóibh. Dúradh chomh maith go ndíríonn siad ar chásanna dáiríre i dtosach baire agus go mbíonn éifeacht aige seo ar an líon atá ag fanacht.

Tá ciall leis an chur chuige sin ach céard iad na seibhisí atá ann le cuidiú le hóganaigh agus leis na daoine atá i bhfeighil orthu sula dtéann na cásanna chun olcais? An bhfuil gá le banaltraí agus comhairleoirí a bheith i dteach na scoile le dul i ngleic leis an fhadhb? Tháinig ardú suntasach ar líon na n-ógánach a bhíonn ag fulaingt le fadhbanna meabhairshláinte le linn na paindéime – an bhfuil tuilleadh seirbhisí curtha ar fáil ó bhí an t-ardú sin ann? Muna bhfuil, beidh fadhbanna níos tromchúisí ann amach anseo.

Is cinnte go bhfuil an t-ábhar ina chnámh spairne ag dochtúirí agus iad ag iarraidh cuidiú le tuismitheoirí agus le daoine óga atá in ísle brí.

Féadaim a rá nach inniu ná inné a thosaigh deacaireachtaí sa chóras meabhairshláinte do dhéagóirí agus do pháistí.

Samhlaigh go mbeadh fadhbanna meabhairshláinte ag páiste s’agat agus go bhfuil ort iad a thabhairt chuig an dochtúir le cuidiu a fháil dá bharr.

Smaoinigh ar an chéad chomhrá a bheadh agat le do pháiste, ar cé chomh doilligh is a bheadh sé na focail chearta a roghnú agus ansin nuair atá an t-éacht sin déanta agat agus tú i ndiaidh dul chuig an dochtúir, nach bhfuair tú coinne ar bith leis an tseirbhís.

Ní hamháin go mbeadh tusa go mór trína chéile ach bheadh ort smaoineamh an athuair ar an chomhrá a bheadh agat nó nach mbeadh agat leis an ógánach.

Nuair atá duine imníoch fá shláinte ógánaigh is olc i ndáiríre an cás é – is cuma cé acu beag nó mór an cheist sláinte.

Nuair atá rudaí bunoscionn sa bhaile bíonn impleachtaí aige sin ar do shaol agus ar shaol an teaghlaigh i gcoitinne. Seans go mbeadh brú ar na caidrimh agus ar fhadhbanna a bhí ann cheana féin.  

Is méasa i bhfad an cheist má thiteann an t-ógánach isteach le droch-chairde, isteach i saol na ndrugaí, nó go dtosaíonn siad ag ól.

Sílim féin gur cheart dul i ngleic leis an fhadhb chomh luath agus is féidir, ní nuair atá rudaí ag dul chun siobarnaí.

Tá an rud céanna amhlaidh fá do shláinte fhisiciúil: muna dtugann tú aghaidh ar an fhadhb in am réasúnta éireoidh sé níos méasa. Tá seans ann go mbeidh céatadán áirithe de líon na n-óganach nach bhfaigheann an cuidiú atá de dhith orthu ag dul trí chóras na cúirte sna blianta amach romhainn, agus is é an Stát féin, agus an cáiníocóir, a bheadh ag díol as na costais bhreise a bhaineann leis. Go minic cluintear daoine ag gearán faoi dhaoine a fhaigheann cúnamh dlí agus go bhfuil siad ag tarraingt as póca na gcáiníocóirí ach ní mar sin a fheicimse an cás ar chor ar bith: má chuireann an Stát an cuidiú ceart ar fáil in am, ní bheidh an fhadhb sa todhchaí chomh holc.

Tá réitigh éagsúla ar an scéal afách. D’iarr an Teachta Ward go gcuirfí córas triáiseála i bhfeidhm – is cinnte go ndéanfadh sin difear de chineál inteacht. Tuigim go bhfuil na seirbhisí meabhairshláinte faoi bhrú agus níl an locht ar na hoibrithe féin agus iad fágtha le ganntanas airgid agus bal foirne.

Ach dá mbrisfeach duine óg a chos, an mbeadh air fanacht ar feadh míonna le go mbeadh sé curtha ina cheart? Ní bheadh.

Tá fadhbanna meabhairshláinte chomh dáiríre céanna le fadhbanna fisiciúla ach is cosúil nach n-aithnítear é go foill – caithfear sin a athrú.

Níos mó