Skip to main content
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitir PEIG.ie
Seirbhísí ar fáil trí Ghaeilge
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Tacaíochtaí ar fáil do ghnóthaí
An Ghaeltacht
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
Seachtain na Gaeilge le Energia
‘An Chaint’ / The ‘Talk’
Féilte
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
Teilifís & Raidió le Gaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i scoileanna Béarla
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Straitéisí Gaeilge ó Dheas is ó Thuaidh
An Coimisinéir Teanga
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Deiseanna le Gaeilge lasmuigh den Eoraip
Taithí Oibre: na hearnálacha éagsúla le Gaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Leideanna do dhaoine atá ag lorg poist leis an nGaeilge
Folúntais
CV Samplach Gaeilge
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Ceisteanna Coitianta
Baile
Aoisghrúpaí
4 Bliain agus níos óige
Ainmneacha Gaeilge
Naíonraí
Ag úsáid Gaeilge le do pháistí
Ag labhairt Gaeilge le do gharpháistí
Ag tógáil páistí le Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht
Ag tógáil páistí le Gaeilge sa Ghaeltacht
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
4 - 12 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
An Ghaelbhratach
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
12 - 18 Bliain
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
Buntáistí Oideachais trí Ghaeilge
Coláistí Samhraidh
5 leid – Ag dul chun na Gaeltachta
An Ghaelbhratach
Féilte
Ag úsáid d’ainm as Gaeilge
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
18 - 22 Bliain
Cumainn Ghaelacha & Aontais Mhac Léinn
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
22+ Bliain
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Féilte
Tacaíocht, seirbhísí agus áiseanna
Pobal
Nuachtlitir PEIG.ie
Seirbhísí ar fáil trí Ghaeilge
Ciorcail Chomhrá | Caint & Comhrá
Sloinnte
Grúpaí Pobail
Na Lárionaid Ghaeilge
Tacaíochtaí ar fáil do ghnóthaí
An Ghaeltacht
Tithe agus tailte atá ar díol agus ar cíos sna ceantair Ghaeltachta – dar le Daft.ie
Seachtain na Gaeilge le Energia
‘An Chaint’ / The ‘Talk’
Féilte
Imeachtaí Ardú Feasachta
Leabhair Ghaeilge
Podchraoltaí Gaeilge
Teilifís & Raidió le Gaeilge
Na Ceanneagraíochtaí
Foghlaim
Ag foghlaim na Gaeilge
Naíonraí
Gaelcholáistí
Gaelscoileanna & Gaelcholáistí
An Ghaeilge i scoileanna Béarla
Ranganna Gaeilge do Dhaoine Fásta
Cúrsaí le Gaeilge ar an 3ú Leibhéal
Seirbhísí Gaeilge do Scoileanna
Téarmaíocht agus Gramadach ar líne
Cearta
Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003
Straitéisí Gaeilge ó Dheas is ó Thuaidh
An Coimisinéir Teanga
Cairt Eorpach do Theangacha Réigiúnacha & Mionlaigh
Ag úsáid Gaeilge le seirbhísí stáit
Glac Páirt sa Ghluaiseacht
Feachtasaíocht
Taighde Gaeilge
Fostaíocht
Leabhrán Ghairmeacha le Gaeilge
Físeáin: ‘Do Ghairm le Gaeilge’
Gairmeacha le Gaeilge san Eoraip
Gairmeacha le Gaeilge in Éirinn
Deiseanna le Gaeilge lasmuigh den Eoraip
Taithí Oibre: na hearnálacha éagsúla le Gaeilge
Cé hiad na fostóirí Gaeilge is mó?
Bileog Eolais faoi Phoist Fhéideartha
Leideanna do dhaoine atá ag lorg poist leis an nGaeilge
Folúntais
CV Samplach Gaeilge
Comhairle agallaimh do phost le Gaeilge
5 leid d’fhísagallaimh
Ceisteanna Coitianta
<a-href="https://tuairisc.ie"-class="credit-tuairisc"-target="-blank"-rel="noopener-noreferrer"></a>-leas-bainte-as-an-ngaeilge-agus-an-clo-gaelach-ag-priosunach-le-notai-runda-a-scriobh-le-linn-an-dara-cogadh-domhanda

Leas bainte as an nGaeilge agus an cló Gaelach ag príosúnach le nótaí rúnda a scríobh le linn an Dara Cogadh Domhanda

| Padraic O Ciardha |

Tá suíomh gréasáin nua seolta in ómós do dhochtúir as Béal Feirste a d’fhoghlaim a chuid Gaeilge i Rann na Feirste i nGaeltacht Dhún na nGall agus a scríobh cuid dá nótaí dialainne i nGaeilge le linn dó a bheith ina phríosúnach cogaidh ag na Seapánaigh le linn an dara cogadh domhanda.

Cothrom an ama seo 75 bliain ó shin a ghéill an tSeapáin sa Dara Cogadh Domhanda agus ag a theaghlach atá an suíomh gréasáin nua seolta in ómós don Dr Frank Murray a bhí i ngéibheann ansin. Dochtúir in arm na Breataine ab ea Frank Murray, arbh as Béal Feirste ó dhúchas dó, agus chaith sé trí bliana ina phríosúnach cogaidh sa tSeapáin idir 1942 agus 1945.

Caitliceach agus náisiúnaí ab ea an dochtúir agus liostáil sé in arm na Breataine ag tús an chogaidh toisc imní a bheith air go bhféadfadh na Naitsithe ionradh a dhéanamh ar Éirinn. Nuair a bhí an Dr. Murray ag foghlaim Gaeilge i Rann na Feirste a casadh a bhean, Eileen O’Kane, air i 1929.

Bhaineadh an Dr. Murray úsáid as an nGaeilge agus an cló Gaelach agus é ag scríobh nótaí ionas nach mbeadh saighdiúirí na Seapáine, a raibh sé faoi choinneáil acu, in ann aon mheabhair a bhaint astu.

Bhí raidió i bhfolach ag na príosúnaigh chogaidh sa champa géibhinn agus scríobhadh an Dr. Murray blúiríní faoin nuacht ar pháipéar. Is i nGaeilge a scríobhadh sé cuid díobh agus fios aige nach mbeadh na Seapánaigh in ann aon chiall a bhaint aisti.

Nuair a bhíodh sé ag scríobh i mBéarla, bhaineadh sé úsáid as an gcló Gaelach d’fhocail áirithe chun go mbeadh sé níos deacra ag na Seapánaigh iad a léamh.

Tá cuid de na nótaí a scríobh an Dr. Murray le feiceáil ar shuíomh idirlín atá cruthaithe ag a mhuintir le comóradh a dhéanamh ar shaol an dochtúra – The Belfast Doctor.

Frank Murray sa lár le hata
Dr Frank Murray sa lár le hata

Gabhadh an Dr. Murray mí Feabhra 1942 nuair a ghéill fórsaí na Breataine Singeapór agus chaith sé trí bliana i gcampaí príosúin, i Singeapór ar dtús agus sa tSeapáin ina dhiaidh sin. Scaoileadh saor é mí Mheán Fómhair 1945 agus d’fhill sé ar an mBreatain dhá mhí ina dhiaidh sin.

Bronnadh an gradam MBE ar an Dr. Murray as an obair a rinne sé sna campaí géibhinn ag tabhairt aire do phríosúnaigh eile agus meastar gur chabhraigh sé leis na céadta saighdiúir ansin.

Bhásaigh sé ar an gCaisleán Nua i gcontae an Dúin i 1993.

Níos mó